Transect-rapport 2465: Een Archeologisch Bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek, IVO Verkennende Fase. Werkendam, De Schans 33, Gemeente Altena (NB).

In november-december 2019 is een archeologisch vooronderzoek uitgevoerd over een plangebied aan De Schans 33 te Werkendam (gemeente Altena). Het onderzoek vond plaats in het kader van de aanvraag van een omgevingsvergunning ten behoeve van de realisatie van een nieuwe woning in het plangebied. Het archeologisch vooronderzoek is hier uitgevoerd in de vorm van een gecombineerd onderzoek, te weten een Archeologisch Bureauonderzoek (BO) en een Inventariserend Veldonderzoek (IVO), verkennende fase in de vorm van een booronderzoek. Naar aanleiding van het vooronderzoek zijn de volgende conclusies te trekken: • Op basis van het bureauonderzoek is geconcludeerd dat er voor het plangebied een middelhoge tot hoge archeologische verwachting geldt. Er geldt met name een hoge verwachting op het aantreffen van archeologische resten uit de Late Middeleeuwen en Nieuwe tijd. In deze perioden is het gebied waarin het plangebied ligt namelijk in toenemende mate ontgonnen. Resten uit deze perioden kunnen bestaan uit bijvoorbeeld ophooglagen die zijn gerelateerd aan de aanleg van de Werken- en Schansdijken net ten noorden van het plangebied. Uit die ophooglagen kan vondstmateriaal aan het licht komen, op basis waarvan de lagen te dateren zijn. • Er worden in het plangebied geen resten verwacht die zijn te relateren aan bebouwing of bewoning van het gebied vanaf de 14e eeuw (Nieuwe tijd). Van historisch kaartmateriaal zijn namelijk geen aanwijzingen af te leiden die er op wijzen dat hier bebouwing gestaan heeft. Resten van bewoning uit de IJzertijd tot en met Vroege Middeleeuwen zouden wel in het plangebied aangetroffen kunnen worden. De kans dat hier dergelijke resten aanwezig zijn is echter klein: naar verwachting is de top van de oeverafzettingen waarin deze resten zich bevinden afgetopt of verstoord door latere menselijke activiteit in het gebied. De oeverafzettingen kunnen bovendien verstoord zijn door overstromingen die hebben plaatsgevonden vanaf het begin van de 15e eeuw. • Op basis van het veldonderzoek is de verwachting voor het plangebied naar laag bij te stellen. De aangetroffen afzettingen wijzen op het bestaan van natte, ongeschikte woonomstandigheden. De Werken stroomgordel heeft in het plangebied oudere pleistocene afzettingen en mogelijk aanwezige oeverafzettingen van de oudere Brakel-Verlengd stroomgordel geërodeerd. Hierom is de verwachting op resten uit het Paleolithicum tot en met de Bronstijd laag. De verwachting op resten in de perioden van de IJzertijd tot en met de Vroege Middeleeuwen is vanwege het natte milieu in het plangebied ook als laag vastgesteld. Voor wat betreft Late Middeleeuwen en Nieuwe tijd bestaan eveneens geen aanwijzingen. Er zijn waarschijnlijk dijkdoorbraakafzettingen aanwezig, oude ophooglagen zijn niet aangetroffen en volgens het bureauonderzoek zijn op historische kaartmateriaal geen aanwijzingen van nederzettingen af te leiden. De kans op een vindplaats in het plangebied is zodoende klein. Concluderend geldt een lage verwachting voor het aantreffen van archeologische vindplaatsen voor de periode Paleolithicum – Nieuwe tijd. Wel kunnen eventueel zogenaamd “natte” archeologische zaken aanwezig zijn in een restgeul, zoals scheepswrakken, nederzettingsafval en visfuiken, maar de trefkans van dergelijke resten is klein