Chłopskie przysięgi, wściekłe ikony i zagadka sprawczości. Na tropach polityki podporządkowanych w carskiej Gruzji w przededniu Rewolucji 1905 roku. Część I

This two-part transdisciplinary article elaborates on the autobiographical account of the Georgian Social-Democrat Grigol Uratadze regarding the oath pledged by protesting peasants from Guria in 1902. The oath inaugurated their mobilization in Tsarist Georgia in 1902, culminating in full peasant self-rule in the “Gurian Republic” by 1905. The study aims at a historical-anthropological assessment of the asymmetries in the alliance formed by peasants and the revolutionary intelligentsia in the wake of the oath as well as the tensions that crystallized around the oath between the peasants and Tsarist officials. In trying to recover the traces of peasant politics in relation to multiple hegemonic forces in a modernizing imperial borderland, the article invites the reader to reconsider the existing assumptions about historical agency, linguistic conditions of subjectivity, and the relationship between politics and the material and customary dimensions of religion. The ultimate aim is to set the foundations for a future subaltern reading of the practices specific to the peasant politics in the later “Gurian Republic”. The first part of the article starts with a reading of Uratadze’s narration of the 1902 inaugural oath “against the grain”.Ten dwuczęściowy, interdyscyplinarny artykuł przygląda się autobiograficznej relacji gruzińskiego socjaldemokraty Grigola Uratadze, opisującej przysięgę chłopów Gurii w 1902 roku. Przysięga ta rozpoczęła rebelię w carskiej Gruzji, kulminującą w 1905 w samorządnej chłopskiej „republice Gurii”. Studium to ma na celu historyczno-antropologiczne badanie asymetrii w aliansie zawiązanym przez chłopów i rewolucyjną inteligencję oraz napięć jakie wywołała owa przysięga między chłopami a przedstawicielami carskiej władzy. Próbując odsłonić ślady chłopskiej polityki w relacji do różnych hegemonicznych sił na modernizującym się imperialnym pograniczu, artykuł zachęca czytelnika do ponownego rozważenia założeń na temat historycznej sprawczości, językowych uwarunkowań podmiotowości i relacji pomiędzy polityką a materialnym i zwyczajowym wymiarem religijności. Ostatecznym celem jest wypracowanie lektury praktyk typowych dla chłopskiej polityki w Republice Gurii z perspektywy podporządkowanych. Pierwsza część artykułu rozpoczyna się analizą pod włos narracji pozostawionej przez Uratadze na temat przysięgi z 1902 roku. Druga część artykułu poświęcona jest relacji Uratadze na temat następstw przysięgi oraz konfliktów i rozbieżnych interpretacji, jakie wywołała pomiędzy chłopami, inteligencją i carską administracją