Na obraz człowieka stworzeni – wizerunek anioła w fantasy Mai Lidii Kossakowskiej

Niniejszy tekst ukazuje pewien trend we współczesnej literaturze popularnej z kręgu tak zwanej anielskiej fantastyki, a mianowicie przedstawianie anioła nie jako istoty bezpłciowej, czystej i bezgranicznie zanurzonej w Bogu, lecz jako bytu quasi-ludzkiego lub wręcz sprowadzonego do poziomu człowieka z poziomu bóstwa. Na przykładzie Siewcy Wiatru i Żaren Niebios Mai Lidii Kossakowskiej, poniższy artykuł opisuje sposób przedstawiania postaci anioła zarówno znanego z Biblii, jak i upadłego we współczesnej literaturze fantastycznej. Zaczynając od wyjaśnienia znaczenia terminu „anioł”, jak również funkcji, jakie byt ów wypełnia w judeochrześcijańskim kręgu kulturowym, praca stopniowo przechodzi do opisu wybranych bohaterów anielskich z tekstów Autorki, a mianowicie eonów Jaldabaota i Pistis Sophii z Siewcy Wiatru, demona Hazara z opowiadania Smuga Krwi oraz demona Forfaksa i zbuntowanego cherubina Rikbiela z opowiadania Gringo. Następujące po sobie analizy przedstawiają niezbicie fakt żonglowania przez Autorkę konwencjami, poprzez celowe ukazanie postaci teoretycznie „dobrych”, aniołów Pana – jak Jaldabaot, Pistis Sophia czy Rikbiel – jako posiadaczy wyjątkowo negatywnych cech charakteru, przy jednoczesnym „wybielaniu” bohaterów diabelskich, jak Hazar czy Forfax. Jest to zabieg znamienny i charakterystyczny dla współczesnych powieści z nurtu angelic fantasy. Wnioski podkreślają odejście Kossakowskiej od biało-czarnych bohaterów oraz fakt, iż w dzisiejszych czasach to człowiek jest matrycą, od której odciska się obraz anioła funkcjonujący w masowej kulturze i literaturze.The present text shows certain trend in the modern popular literature, especially in the so-called angelic/angel fantasy subgenre, namely presenting an angel not as a pure, sexless and endlessly submerged into God creature, but as a being of quasi-human nature – or even downgraded from the divine to the human level. Based on Siewca Wiatru and Żarna Niebios texts of Maja Lidia Kossakowska, this article describes the way both the angelic figure we know from the Bible and the fallen one are presented in the modern fantasy literature. Starting with explanation of the meaning of the term angel and the function it fulfils in the Judeo-Christian culture, the work gradually proceeds with describing particular angelic protagonists from Kossakowska’s texts, namely eons Jaldabaoth and Pistis Sophia from Siewca Wiatru, Hazar the demon from the short story Smuga Krwi, Forfax the demon and the rebellious Cherub Rikbiel – both from the short story Gringo. The following analyses irrefutably show how the Author juggles with literary conventions by intentionally presenting the theoretically “good”, as the Angel of the Lord should be, characters – like Jaldabaoth, Pistis Sophia or Rikbiel – as infused with the worst features possible, at the same time “whitening” the devilish characters of, for example, Hazar or Forfax. Such trick is characteristic for the modern fantasy literature. The summary emphasizes Kossakowska’s breaking with the black-or-white protagonists, as well as the fact that today it is the man who is the matrix for the creation of an angelic character, and not the other way round.Kamil Karaś jest absolwentem Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Gdańskiego. Obecnie słuchacz Filologicznych Studiów Doktoranckich Uniwersytetu Gdańskiego, jego polem badawczym jest szeroko pojęta fantastyka, zarówno anglo-, jak i polskojęzyczna, ze szczególnym uwzględnieniem twórczości sir Terry’ego Pratchetta, która jest przedmiotem powstającej rozprawy doktorskiej.17318