Płeć żeńska i dłuższy okres hospitalizacji zmniejszają częstość przeprowadzania rehabilitacji kardiologicznej u chorych po zabiegach kardiochirurgicznych

Background: Cardiac rehabilitation (CR) is recommended after cardiac surgery. Secondary prevention through exercise training is one of the best scientifically-proven ways of decreasing mortality and enhancing quality of life in cardiovascular disorders. Studies into the use of CR in different groups of patients after cardiac surgery are limited. Aim: To find the factors determining the reasons for the lack of CR in cardiac surgery patients. Methods: The study group consisted of 82 patients (mean age 58.6 years, 80.7% male) in stable II/III NYHA class, who had undergone coronary artery bypass graft surgery, valvular surgery, or both. The following were analysed: age, gender, body mass index, basic laboratory results such as serum lipids level, cholesterol ratio LDL/HDL, creatinine and glucose levels, results of electrocardiography, echocardiography and coronary arteriography, presence of hypertension, diabetes, coronary artery disease, renal failure, previous stroke, obliteration of peripheral arteries, EuroSCORE and length of hospitalisation. Patients were divided into two groups: those referred for CR (n = 46, the CR group) and those referred for CR but who did not receive it (n = 36, non-CR group). Results: From multiple logistic regression analysis with backward stepwise, only female gender (p = 0.0208, OR = 0.07) and length of hospitalisation (p = 0.0198, OR = 1.17) were significant for non-CR patients. Conclusions: We found a lower rate of use of CR after cardiac surgery in those patients hospitalised for longer periods, and in women. Kardiol Pol 2011; 69, 1: 42-46Wstęp: Rehabilitacja kardiologiczna (CR) stanowi standard postępowania po leczeniu kardiochirurgicznym. Korzyści z wysiłku fizycznego w ramach wtórnej prewencji kardiologicznej są dobrze udokumentowane zarówno w zakresie zmniejszenia śmiertelności, jak i poprawy jakości życia, a postępowanie rehabilitacyjne jest uznane za ważny element decydujący o wczesnych i odległych efektach leczenia kardiochirurgicznego. Niewiele jest jednak badań z wykorzystaniem CR w okresie wczesnym po różnych procedurach kardiochirurgicznych. Cel: Celem pracy było określenie czynników determinujących zaniechanie odbycia wczesnej CR wśród chorych po operacjach kardiochirurgicznych. Metody: Do badania włączono 82 chorych (średni wiek 58,6 roku; 80,7% mężczyzn) po pomostowaniu tętnic wieńcowych, operacjach zastawkowych lub obu procedurach wykonanych łącznie. Wszyscy pacjenci byli w II/III klasie czynnościowej wg NYHA. U pacjentów wykonano spoczynkowe badanie EKG, podstawowe badania laboratoryjne, badanie echokardiograficzne i koronarografię. Analizie poddano: wiek, płeć, wskaźnik masy ciała, stężenia frakcji lipidowych w surowicy, wskaźnik aterogenności LDL/HDL, stężenie kreatyniny i glukozy w surowicy, parametry echokardiograficzne oraz wyniki koronarografii, jak również obciążenie chorobami współistniejącymi, takimi jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroba wieńcowa, niewydolność nerek, przebyty udar mózgu, miażdżyca tętnic obwodowych i dodatkowo ryzyko operacyjne wg skal EuroSCORE i logistic EuroSCORE oraz czas hospitalizacji. W celu identyfikacji czynników determinujących niezgłoszenie się chorych na CR przeprowadzono analizę jedno- i wieloczynnikową. Do modelu wieloczynnikowego włączono te zmienne, dla których znamienność w porównaniach jednoczynnikowych osiągnęła p < 0,15. Chorych analizowano w dwóch grupach: skierowanych na wczesną pooperacyjną CR (n = 46) i skierowanych, ale nieuczestniczących w rehabilitacji (n = 36). Wyniki: Analiza wieloczynnikowa regresji logistycznej wykazała, że płeć żeńska (p = 0,0208; OR = 0,07) oraz czas pobytu w szpitalu związany z operacją (p = 0,0198; OR = 1,17) były istotnie związane z zaniechaniem rehabilitacji. Wnioski: Wczesną CR po operacjach kardiochirurgicznych rzadziej odbywali chorzy dłużej hospitalizowani oraz kobiety. Kardiol Pol 2011; 69, 1: 42-4