Śluzaki serca - symptomatologia i odległe wyniki leczenia operacyjnego

Background: Myxoma is the commonest cardiac neoplasm. Due to varying symptomatology, its diagnosis can prove difficult. It is agreed to have an excellent prognosis. Aim: Assessing the clinical course in patients operated on due to cardiac myxoma in two departments of cardiac surgery over the course of a decade. Methods: The medical records of patients operated on due to cardiac myxoma between 1999 and 2009 were analysed. The patients were then invited for an ambulatory visit, during which transthoracic and transoesophageal echocardiographic examinations were performed. Results: There were 61 patients (47 females) with histologically confirmed myxoma operated upon. The commonest symptoms leading to diagnosis were heart failure (16 patients, 26%) and syncope (12 patients, 20%). There were five (8%) inhospital deaths and two (3%) non-fatal strokes. Follow-up duration ranged between one and ten years (6.1 ± 3.2 years). Nine (15%) deaths occurred during follow-up. In four (7%) patients, myxoma recurred in the original location. Echocardiography performed at follow-up visit revealed one recurrence of myxoma, and minor pathologies in 20 patients. Patients who died perioperatively were significantly older compared to those who survived (69 ± 9.7 years vs 56 ± 13, p = 0.02). Patients who died during the follow-up were also significantly older than those who were alive at the time of the contact visit (65 ± 15 years vs 56 ± 12, p = 0.02). Death during follow-up occurred four times more often in males than females (36% vs 8.5%, p = 0.02). There were more deaths during the follow-up in patients whose initial presenting symptom was dyspnea: five deaths (31%) vs four deaths (9%, p = 0.04). The recurrence of myxoma was significantly more frequent in patients with a shorter duration of symptoms before the operation: 8.6 ± 15 weeks with relapse vs 33.9 ± 40 weeks without relapse (p = 0.04). Conclusions: Both, serious and benign events following myxoma excision are common. Clinical and echocardiographic surveillance should be implemented in all patients who undergo a myxoma operation. Kardiol Pol 2011; 69, 4: 329-334Wstęp: Śluzak jest najczęściej występującym nowotworem serca. Wobec zróżnicowanej symptomatologii, w tym możliwego przebiegu bezobjawowego, rozpoznanie śluzaka może być trudne. Rokowanie w przypadku śluzaka leczonego operacyjnie jest uważane za bardzo dobre. U 3% (w przypadkach sporadycznych) do 20% chorych (w przypadkach rodzinnego występowania) dochodzi do nawrotu nowotworu po leczeniu operacyjnym. Cel: Celem pracy była ocena przebiegu klinicznego pacjentów poddanych operacyjnemu usunięciu śluzaka serca w dwóch oddziałach kardiochirurgii w okresie 10 lat. Metody: Analizowano dane zawarte w historiach choroby pacjentów operowanych z powodu śluzaka serca w latach 1999-2009. Następnie chorych zaproszono na wizytę kontrolną obejmującą zebranie wywiadu lekarskiego oraz badanie echokardiograficzne przezklatkowe i przezprzełykowe. Wyniki: Histologiczne potwierdzenie śluzaka serca uzyskano u 61 spośród 74 pacjentów poddanych operacji ze wstępnym rozpoznaniem tego nowotworu. Wiek chorych wynosił 18-79 lat (śr. 57 ± 14). W powyższej grupie 61 pacjentów (w tym 47 kobiet; 77%) najczęściej występującymi objawami śluzaka były: niewydolność serca (16 osób; 26%) i omdlenie (12; 20%). U 7 (12%) pacjentów wystąpił udar mózgu. U 2 (3%) chorych diagnozę postawiono przypadkowo. W 46 (75%) przypadkach guz był zlokalizowany w lewym przedsionku, a w 11 (18%) - w prawym przedsionku. Wystąpiło 5 (8%) zgonów okołooperacyjnych związanych z wystąpieniem ostrej niewydolności krążeniowo-oddechowej bezpośrednio po operacji. Dwa zgony dotyczyły chorych, u których jednocześnie wykonywano zabieg pomostowania tętnic wieńcowych, 2 zgony były spowodowane uruchomieniem pochodzącego z guza materiału zatorowego i jego przemieszczeniem do ośrodkowego układu nerwowego oraz tętnicy wieńcowej, 1 zgon wystąpił u chorej z kardiomiopatią rozstrzeniową. U 2 (3%) osób w okresie okołooperacyjnym wystąpił udar mózgu niezakończony zgonem. Okres obserwacji wynosił 1-10 lat (śr. 6,1 ± 3,2). W tym czasie wystąpiło 9 zgonów (15% chorych operowanych). U 4 (7%) pacjentów doszło do nawrotu guza w pierwotnej lokalizacji. Ponadto kontrolne badanie echokardiograficzne ujawniło 1 przypadek nawrotu śluzaka. Patologie o mniejszym znaczeniu stwierdzono u 20 badanych. Analiza wyników pracy wykazała, że pacjenci, którzy zmarli w okresie okołooperacyjnym, byli istotnie starsi (69 ± 10 lat) od tych, którzy przeżyli (56 ± 13); p = 0,02. Również wiek chorych, którzy zmarli w okresie obserwacji, był znacząco wyższy (69 ± 10 lat) w porównaniu z pacjentami żyjącymi (56 ± 12); p = 0,02. Zgony w okresie obserwacji wystąpiły 4-krotnie częściej wśród mężczyzn (5 osób; 36%) niż kobiet (4; 8,5%); p = 0,02. Znamiennie więcej zgonów dotyczyło chorych, u których objawem śluzaka była duszność (5 zgonów, 31% chorych z dusznością) v. 4 zgony wśród chorych bez duszności (9%); p = 0,04. Nawrót guza zdiagnozowano istotnie częściej u pacjentów, u których objawy przed operacją trwały krócej (9 ± 15 tygodni) niż u chorych bez rozpoznania nawrotu (34 ± 40); p = 0,04. Objawy śluzaka serca, które występowały w grupie badanej, były podobne do opisywanych w piśmiennictwie. Wyniki pracy nie potwierdzają znanej tezy o bardzo dobrym rokowaniu u chorych po operacji usunięcia śluzaka. W okresie obserwacji wystąpiły poważne powikłania, w tym 9 zgonów. Wznowę guza wykryto u 5 chorych. Jedynie połowa operowanych odbywała regularne kontrole lekarskie z oceną echokardiograficzną po operacji. Wnioski: Zabiegi usunięcia śluzaka serca są związane z występowaniem powikłań w okresie okołooperacyjnym i w wieloletniej obserwacji. Kontrola ambulatoryjna i badania echokardiograficzne powinny być prowadzone u chorych po tego typu operacji. Kardiol Pol 2011; 69, 4: 329–33