Wpływ dynamiki występowania objawów depresyjnych na rokowanie pacjentów po operacji pomostowania tętnic wieńcowych

Background: As coronary artery bypass grafting (CABG) remains an important myocardial revascularisation strategy, more attention has been paid to the role of numerous factors affecting outcomes after CABG, including depression and depressive symptoms. However, previous studies on this issue gave in consistent results, the dynamics of depression has been seldom investigated, and only few reports have specifically addressed this problem in Poland.Aim: Prospective evaluation of the effect of depressive symptoms and the dynamics of their occurrence on the incidence of cardiac events in patients after CABG during a 2-year follow-up.Methods: We studied 170 patients aged 63 ± 10 years, including 17 women and 153 men, who underwent CABG. The Beck Depression Inventory (BDI) was used to evaluate the severity of depressive symptoms at 2 weeks (0M), 3 months (3M), and 24 months (24M) after CABG. Based on the BDI findings during subsequent follow-up visits, patients were divided into three groups depending on the dynamics of depressive symptoms: Group I without depression (67 patients), Group II with incidental depression (72 patients), and Group III with chronic depression (31 patients). During the 2-year follow-up, weevaluated the incidence of three combined endpoints that included death, myocardial infarction (MI), coronary angioplasty or redo CABG surgery; recurrent angina; and hospitalisations due to arrhythmia, heart failure or other cardiac causes. We analysed the effect of demographic, clinical, perioperative end psychological parameters to identify independent risk factors for cardiac events.Results: Among patients with chronic depression, more cardiac events were noted compared to patients without depressio nor with incidental depression. All combined endpoints were significantly more common in patients with chronic depression compared to those without depression (death, MI, coronary angioplasty or redo CABG surgery: 19.3% in Group III vs. 5.9% in Group I, p = 0.0437; recurrent angina: 45% in Group III vs. 16.4% in Group I, p = 0.027; hospitalisations due to arrhythmia, heart failure or other cardiac causes: 54.8% in Group III vs. 31.3% in Group I, p = 0.0287). Hospitalisation rate was also higher among patients with chronic depression compared to those with incidental depression (54.8% in Group III vs. 31.9% in Group II, p = 0.031). In multivariate analysis using a linear regression model, independent risk factors for hospitalisation during the 2-year follow-up included the presence of depressive symptoms in the early postoperative period (p = 0.03) and the BDI score at 3 months after CABG (p = 0.0001). Use of antidepressants at baseline was an independent risk factor for recurrent angina (p = 0.004). Depressive symptoms, regardless of their dynamics, were not found to be a risk factor for the combined endpoint of death, MI, coronary angioplasty or redo CABG surgery.Conclusions: During a 2-year prospective follow-up of patients after CABG, cardiac events were significantly more common among patients with chronic depression (but not incidental depression) as compared to patients without depressive symptoms. Hospitalisation rate among patients with chronic depression was significantly higher compared to both patients without depression or with incidental depression. Both chronic and incidental depression was not shown to be to be a risk factor forthe combined endpoint of death, MI, coronary angioplasty or redo CABG surgery. Severe depressive symptoms that required the use of antidepressants at baseline were an independent risk factor of recurrent angina. The presence of depressive symptoms at baseline and BDI score at 3 months were independent risk factors for rehospitalisation. This suggests that the dynamics of depressive symptoms may have an effect on rehospitalisations in patients after CABG.Wstęp: Pomostowanie tętnic wieńcowych (CABG) to nadal istotna metoda rewaskularyzacji mięśnia sercowego. Podnosi się rolę wielu czynników wpływających na rokowanie pacjentów po CABG, wśród nich depresji i objawów depresyjnych. Wyniki badań dotyczących tego zagadnienia są niejednoznaczne, rzadko ocenia się dynamikę depresji, nieliczne doniesienia uwzględniają polskie realia.Cel: Celem pracy była prospektywna ocena wpływu objawów depresyjnych i dynamiki ich występowania na pojawienie się zdarzeń sercowych u pacjentów po CABG w trakcie 2-letniej obserwacji.Metody: Grupę badaną stanowiło 170 pacjentów (17 kobiet i 153 mężczyzn) w wieku 63 ± 10 lat po przebytym CABG. Nasilenie objawów depresyjnych oceniano za pomocą Kwestionariusza Depresji Becka (BDI) w ciągu 2 tygodni po zabiegu (0M) oraz po 3 (3M) i 24 (24M) miesiącach od CABG. Na podstawie wyników BDI uzyskiwanych w czasie kolejnych kontroli pacjentów podzielono na trzy podgrupy uwzględniające dynamikę objawów depresyjnych: I — bez depresji (67 osób), II — z depresją incydentalną (72 osób), III — z depresją przewlekłą (31 osób). W czasie 2-letnej obserwacji oceniano występowanie 3 złożonych punktów końcowych — 1. zgon, zawał serca, angioplastyka wieńcowa, ponowne CABG; 2. nawrót dławicy; 3. hospitalizacje z powodu zaburzeń rytmu serca, niewydolności serca i innych przyczyn kardiologicznych. W celu ustalenia niezależnych czynników ryzyka wystąpienia zdarzeń sercowych analizowano wpływ parametrów: demograficznych, klinicznych, okołooperacyjnych i psychologicznych.Wyniki: W podgrupie z depresją przewlekłą zanotowano więcej zdarzeń sercowych w porównaniu zarówno z podgrupą bez depresji, jak i z depresją incydentalną. Wszystkie złożone punkty końcowe występowały znamiennie statystycznie częściej w podgrupie z depresją przewlekłą w porównaniu z podgrupą bez depresji (1. III v. I — 19,3% v. 5,9%; p = 0,0437;2. III v. I — 45% v. 16,4%; p = 0,027; 3. III v. I — 54,8% v. 31,3%; p = 0,0287). Częstotliwość hospitalizacji była istotnie wyższa również w podgrupie z depresją przewlekłą w porównaniu z grupą z depresją incydentalną (III v. II — 54,8% v. 31,9%; p = 0,031). W analizie wieloczynnikowej (model regresji liniowej) niezależnymi czynnikami ryzyka hospitalizacji podczas 2-letniej obserwacji okazały się: występowanie objawów depresyjnych we wczesnym okresie pooperacyjnym (p = 0,03) oraz wynik BDI po 3 miesiącach od CABG (p = 0,0001). Przyjmowanie leków antydepresyjnych na początku obserwacji było niezależnym czynnikiem ryzyka nawrotu dławicy (p = 0,004). Objawy depresyjne, bez względu na dynamikę nie okazały się czynnikiem ryzyka pierwszego, złożonego punktu końcowego, tj. zgonu, zawału serca, angioplastyki wieńcowej i ponownego CABG.Wnioski: W prospektywnej 2-letniej obserwacji chorych po CABG zdarzenia sercowe istotnie częściej występują wśród pacjentów z depresją przewlekłą (a nie incydentalną) w porównaniu z osobami bez objawów depresyjnych. Częstotliwość hospitalizacji w podgrupie z depresją przewlekłą jest istotnie wyższa niż w podgrupie bez depresji i z depresją incydentalną. Nie wykazano,aby depresja (przewlekła lub incydentalna) była niezależnym czynnikiem ryzyka zgonu, zawału serca, angioplastyki wieńcowej i ponownego CABG. Nasilone objawy depresyjne wymagające przyjmowania leków antydepresyjnych na początku obserwacji stanowią niezależny czynnik ryzyka nawrotu dolegliwości dławicowych. Występowanie objawów depresyjnych na początku obserwacji i wynik skali Becka oceniany 3 miesiące po zabiegu są niezależnymi czynnikami ryzyka rehospitalizacji. Może to przemawiać za wpływem dynamiki objawów depresyjnych na ponowne hospitalizacje pacjentów po CABG