Profil tradycyjnych i zaawansowanych nieinwazyjnych elektrokardiograficznych czynników ryzyka w tętniczym nadciśnieniu płucnym: znaczenie późnych potencjałów komorowych

Background: Whether non-invasive electrocardiographic parameters may be of similar relevance in pulmonary arterial hy­pertension (PAH) as in left ventricular heart failure (LVHF) remains unclear. Aim: To examine a profile of electrocardiographic parameters in PAH and to determine their prognostic significance. Com­parison of profile in patients with pulmonary hypertension secondary to left ventricular dysfunction was planned in order to put PAH group results into context. Methods: We included 41 patients with type 1.1/1.4.4 (according to the European Society of Cardiology) PAH and 31 patients with LVHF and type 2.1 pulmonary hypertension. All patients underwent 24-h ambulatory electrocardiography monitoring. Results: Among heart rate variability parameters, only RMSSD was different (mean, 75 ms [PAH] vs. 112 ms [LVHF], p = 0.016). In PAH, fewer patients had ventricular tachycardia (15% vs. 48%, p = 0.004), abnormal deceleration capacity (54% vs. 84%, p = 0.011), positive heart rate turbulence (11% vs. 48%, p = 0.003), severe autonomic failure (10% vs. 39%, p = 0.005), and ventricular late potentials (LP) (19% vs. 62%, p = 0.001). In PAH, four deaths occurred in 42 months. In univariate analysis, the risk factors for death were: LP (hazard ratio 13.55, 95% confidence interval 1.41–130.72; p = 0.024), age, N-terminal prohormone of B-type natriuretic peptide, while the protective factors were minimal and mean heart rate, as well as the six-minute walk test (6MWT) distance. In multivariate analysis, the influence of LP and the 6MWT distance remained significant. Conclusions: Ventricular LP were present in 19% of PAH patients and were the most powerful risk factor of mortality .Wstęp: Tętnicze nadciśnienie płucne (PAH) to rzadka choroba o niekorzystnym rokowaniu i nadal niewyjaśnionej patofizjologii. W przebiegu PAH obserwowano zaburzenie równowagi modulacji autonomicznej i skłonność do arytmii. Dotychczas nie zbadane jednak, jakie jest znaczenie nieinwazyjnych wskaźników elektrokardiograficznych w PAH. Nie wiadomo, czy ich przydatność w ocenie klinicznej i ocenie rokowania jest podobna jak w niewydolności lewej komory. Cel: Celem pracy było określenie profilu nieinwazyjnych wskaźników elektrokardiograficznych w PAH oraz zbadanie ich znaczenia prognostycznego na podstawie wieloletniej obserwacji. Ponadto zaplanowano porównanie profilu parametrów elektrokardiograficznych w PAH z wynikami uzyskanymi u chorych z nadciśnieniem płucnym wtórnym do dysfunkcji lewej komory (LVHF). Metody: Do badania włączono 41 chorych z PAH typu 1.1 lub 1.4.4 wg podziału Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz 31 chorych z LVHF i wtórnym nadciśnieniem płucnym typu 2.1. Na podstawie całodobowego monitorowania elektrokardiograficznego oceniano tradycyjne parametry, takie jak częstotliwość rytmu, rodzaj i nasilenie arytmii oraz panel zaawansowanych wskaźników (turbulencja rytmu zatokowego, deceleracja, późne potencjały komorowe, parametry zmienności rytmu zatokowego, alternans załamka T). Wyniki: Stwierdzono średnio niższą wartość parametru RMSSD w grupie PAH w porównaniu z grupą LVHF (75 ms vs. 112 ms; p = 0,016). W grupie PAH mniej chorych miało wstawki częstoskurczu komorowego (15% vs. 48%; p = 0,004), rzadziej stwierdzano nieprawidłową decelerację rytmu (54% vs. 84%; p = 0,011), nieprawidłową turbulencję rytmu zatokowego (11% vs. 48%; p = 0,003) ciężką dysfunkcję autonomiczną (10% vs. 39%; p = 0,005), rzadziej też obserwowano obecność późnych potencjałów komorowych (19% vs. 62%; p = 0,001). W grupie PAH w ciągu 42 miesięcy doszło do 4 zgonów. W analizie jednoczynnikowej czynnikami ryzyka zgonu okazały się: obecność późnych potencjałów komorowych (współczynnik hazardu 13,552; p = 0,024), wiek, stężenie NT-proBNP; natomiast z lepszym rokowaniem wiązały się: minimalna częstotliwość rytmu, średnia częstotliwość rytmu, dystans 6-minutowego marszu. W analizie wieloczynnikowej potwierdzono istotne znaczenie rokownicze późnych potencjałów komorowych i dystansu 6-minutowego marszu. Wnioski: Późne potencjały komorowe stwierdzono u 19% chorych z PAH, a ich obecność była najsilniejszym czynnikiem ryzyka zgonu (wskaźnik hazardu 13,6)