Masa ciała, zachowania i sytuacja zdrowotno-społeczna chorych na cukrzycę na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej: w świetle badań ogólnopolskich

Background: Multiple health and economic consequences related to obesity cause it to be regarded as a problem of socialsignificance; body mass control has become a crucial element in the process of diabetes treatment.Aim: This paper shows factors differentiating body mass values in diabetes patients.Methods: The research for this study was carried out among 1,986 patients with diabetes, originating from 61 randomlychosen units of the national primary health care system.Results: Normal body mass was found only in 12.8% of patients. Normal body mass was found in patients characterised bya better (moderate) level of knowledge about the disease (p < 0.005) and with full knowledge of health indicators significantin diabetes treatment (p < 0.05). Patients with normal body mass function in families were characterised by a more completecapacity to care and support the patient in the home environment (p < 0.0001), a more favourable socio-living situation(p < 0.05), with less requirement for professional care (p < 0.0001). Persons with normal body mass more frequently showedblood pressure (p < 0.0001), triglyceride concentrations (p < 0.0001) and total cholesterol concentrations (p < 0.0001) closeto normal. Obesity was most frequently recognised in patients who declared no physical activity or excessive physical activity(regardless of the recommendation to dose physical effort and activity) (p < 0.01).Conclusions: The obtained results show that the levels of health consciousness, healthy behaviours, and family and socio-livingsituations differentiate the body mass values defined by body mass index in diabetic patients.Wstęp: Liczne konsekwencje zdrowotne i ekonomiczne wynikające z otyłości powodują, że uznano ją za problem o znaczeniuspołecznym, a kontrola masy ciała stała się zasadniczym elementem procesu leczenia cukrzycy.Cel: W pracy przedstawiono czynniki różnicujące wielkość masy ciała wśród chorych na cukrzycę .Metody: Badania przeprowadzono wśród 1986 pacjentów z losowo wybranych 61 zakładów podstawowej opieki zdrowotnejw kraju.Wyniki: Prawidłową masę ciała ustalono jedynie u 12,8% chorych — pacjentów, których charakteryzował korzystniejszy(umiarkowany) poziom wiedzy o chorobie (p < 0,005) i pełna znajomość wskaźników zdrowia istotnych w leczeniu cukrzycy(p = 0,05). Pacjenci z masą ciała w granicach normy częściej funkcjonują w rodzinie charakteryzującej się pełną wydolnościąw zakresie opieki i wspomagania chorego w środowisku domowym (p < 0,0001), korzystniejszą sytuacją socjalno-bytową(p < 0,05), mniejszym, umiarkowanym zapotrzebowaniem na profesjonalną opiekę (p < 0,0001). Wśród osób z prawidłowąmasą ciała częściej stwierdzano najbliższe normie ciśnienie krwi (p < 0,0001), stężenie triglicerydów (p < 0,0001) i cholesterolucałkowitego (p < 0,0001). Otyłość najczęściej ustalono wśród chorych, którzy deklarowali brak aktywności fizycznejlub podejmowania nadmiernego wysiłku fizycznego (nie respektowali zaleceń w zakresie dozowania wysiłku i aktywnościfizycznej) (p < 0,01).Wnioski: Przeprowadzone badania wykazały, że poziom świadomości zdrowotnej, zachowania zdrowotne, sytuacja rodzinnai socjalno-bytowa różnicują wielkość masy ciała określoną wskaźnikiem masy ciała u chorych na cukrzycę