Artykuł oryginalnyParametry funkcji śródbłonka u chorych z bólami w klatce piersiowej i niezmienionymi angiograficznie tętnicami wieńcowymi

Background: A normal coronary angiogram is found in about 20% of patients who undergo coronary angiography due to chest pain. In some of them syndrome X is diagnosed. Endothelial dysfunction is one possible cause of this pathology. Aim: To compare the endothelial function estimated by two different methods in patients with typical or atypical anginal pain and with no chest pain. Methods: Fifty-three patients who underwent coronary angiography due to suspected coronary artery disease and who had a normal coronary angiogram were included in the study: 34 patients had typical anginal pain (group 1) and 19 patients had atypical chest pain (group 2). The control group consisted with 20 subjects without chest pain. The plasma concentration of such endothelial markers as von Willebrand factor (vWF), thrombomodulin (TM), endothelin 1 (ET-1), tissue plasminogen activator (tPA), plasminogen activator inhibitor type 1 (PAI-1) and C-reactive protein were measured. We also determined endothelial-dependent brachial arterial dilatation (flow-mediated dilation, FMD). Results: The groups of patients were different with regard to the factors of known effects on endothelial function but endothelial markers were not different in all groups with two exceptions. The concentration of tPA was the highest in patients with typical chest pain and the concentration of PAI-1 was the highest in patients without chest pain. The FMD values were low in all patients and there were no significant differences in the FMD values between the three analysed groups. We did not find any correlation between the concentration of examined endothelial markers and FMD. A non-significant relationship between the presence of classical risk factors and decreased FMP was observed. We have found a significant relationship between the number of risk factors and FMD, tPA, PAI-1 and hsCRP. Conclusions: The assessment of endothelial function using FMD or estimation of endothelial markers is not useful to differentiate chest pain.Wstęp: Chorzy z bólami w klatce piersiowej i niezmienionymi angiograficznie tętnicami wieńcowymi stanowią ok. 20% chorych poddawanych koronarografii. Cel: Ocena funkcji śródbłonka w grupie chorych z typowymi bólami dławicowymi i niezmienionymi angiograficznie tętnicami wieńcowymi i porównanie ich z grupą chorych z nietypowymi bólami w klatce piersiowej i osobami zdrowymi. Metodyka: Badaniem objęto 73 osoby – 34 chorych z typowymi bólami dławicowymi (grupa 1.), 19 chorych z nietypowymi bólami w klatce piersiowej (grupa 2.) oraz 20 osób zdrowych, bez bólów w klatce piersiowej (grupa 3.). U 53 chorych wykonano koronarografię z powodu zgłaszanych dolegliwości typu dławicowego i nie stwierdzono zmian w tętnicach wieńcowych. U wszystkich oceniano funkcję śródbłonka, badając metodą ELISA stężenia w osoczu takich parametrów, jak czynnik von Willebranda (vWF), trombomodulina (TM), endotelina 1 (ET-1), tkankowy aktywator plazminogenu (tPA), inhibitor tkankowego aktywatora plazminogenu typu 1 (PAI-1), oraz oceniając ultrasonograficznie zdolność dylatacyjną tętnicy ramiennej w odpowiedzi na przekrwienie (ang. flow mediated dilation, FMD). Badano również stężenie w surowicy białka C-reaktywnego metodą wysoce czułą (hsCRP). Wyniki: Badane grupy chorych różniły się między sobą w zakresie czynników wpływających na funkcję śródbłonka. Chorzy z grupy 1. i 2. byli istotnie starsi niż osoby z grupy 3. (p=0,0006 i p=0,0042), częściej też chorowali na nadciśnienie tętnicze (p=0,0019). Pacjenci z grupy 3. znamiennie częściej byli palaczami papierosów (p=0,002). W ocenie funkcji śródbłonka różnice znamienne statystycznie dotyczyły stężenia tPA (wartości najwyższe w grupie 1.) i PAI-1 (wartości najwyższe w grupie 3.). Wartości FMD we wszystkich grupach badanych były niskie (grupa 1. – 4,19%, grupa 2. – 1,19%, grupa 3. – 1,49%) i nie było między nimi różnic statystycznie istotnych. W grupie chorych z typowymi bólami dławicowymi wartości FMD były najwyższe i łączyło się to być może z częstszym w tej grupie stosowaniem leków z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny (