Przemoc - perspektywa podmiotowa i instytucjonalna

Przemoc nie jest typowym zagadnieniem etycznym. W kontekście problemowym zanalizowano wypowiedzi dotyczące przyczyn przemocy oraz omówiono charakterystykę zjawiska przemocy dokonaną przez psychologów, socjologów, przedstawicieli nauk kognitywnych. Kwestia działania przemocowego została przedstawiona jako coś, co wynika z dysfunkcji podmiotowych i społeczno-instytucjonalnych. W analizie korzystano z teorii aksjologicznych (Max Scheler), filozofii polityki (Hannah Arendt), teorii opartych na badaniach kognitywnych przyczyn złego postępowania (Simon Baron-Cohen) oraz wypowiedzi psychologów społecznych i socjologów zajmujących się problematyką przemocy(Irena Pospiszyl, Agnieszka Widera-Wysoczyńska, Jacek Pyżalski). Filozoficzne nastawienie do problemu polega na pytaniu o istotę badanego zagadnienia. W analizowanym kontekście przemoc jest rozumiana jako jeden z kluczowych aspektów zła moralnego. W życiu społecznym często spotykamy się z różnymi postaciami agresji i przemocy (fizycznej i psychicznej). Ostatnio obserwujemy nasilenie zjawisk opartych na przemocy słownej i obrazowej w przestrzeni medialnej. W końcowej części opracowania wskazano publikacje poszerzające zakres omawianej problematyki (poza pozycjami umieszczonymi w bibliografii)Akademia Ignatianum w KrakowieAnzenbacher, A. (2010). Wprowadzenie do chrześcijańskiej etyki społecznej [Chrisliche Sozialethik. Einführung und Prinzipen], przeł. L. Łysień. Kraków: Wydawnictwo WAM. Arendt, H. (2003). Odpowiedzialność osobista w warunkach dyktatu‑ ry [Responsibility and Judgment], przeł. W. Madej i M. Godyń. W: H. Arendt, Odpowiedzialność i władza sądzenia. Warszawa: Pru‑ szyński i S-ka. Baron-Cohen, S. (2014). Teoria zła. O empatii i genezie okrucieństwa [Zero Degrees of Evil], przeł. A. Nowak. Sopot: Wydawnictwo Smak Słowa. Hobbes, T. (2005). Lewiatan, czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, przeł. Cz. Znamierowski. Warszawa: Funda‑ cja Aletheia. Krokiewicz, A. (1995). Zarys filozofii greckiej. Od Talesa do Platona. Arystoteles, Pirron i Plotyn. Warszawa: Fundacja Aletheia. Papieska Rada Iustitia et Pax. (2005). Kompendium Nauki Społecznej Kościoła. Kielce: Wydawnictwo Jedność. Pozyskano z: http://www. vatican.va/roman_curia/pontifical_councils/justpeace/documents/rc_ pc_justpeace (dostęp: 18.02.2020). Pospiszyl, I. (2008). Przemoc w rodzinie. W: B. Urban i J.M. Stanik (red.), Resocjalizacja. T. 2. Warszawa: PWSPR, PWN, 71‒80. Pyżalski, J. (2012). Agresja elektroniczna wśród dzieci i młodzieży. Kra‑ ków: Impuls. Rousseau, J.-J. (1956). Rozprawa o pochodzeniu nierówności [Discours sur l’origine de l’inégalité], przeł. H. Elzenberg. W: J.-J. Rousseau, Trzy rozprawy z filozofii społecznej. Warszawa: PWN, 107–278. Scheler, M. (1988). Stosunek wartości „dobry” i „zły” do pozostałych war‑ tości i do dóbr [Der Formalismus in der Ethik und die materiale Wertethik] (fragment), przeł. W. Galewicz. W: W. Galewicz (red.), Z fenomenologii wartości. Teksty filozoficzne. Kraków: Papieska Akademia Teologiczna, 60–66. Wojtyła, K. (1986). Wykłady lubelskie. Człowiek i moralność. Cz. III, red. T. Styczeń i inni. Lublin: Wydawnictwo TN KUL. Widera-Wysoczyńska, A. (2010), Mechanizmy przemocy w rodzinie. Z pokolenia na pokolenie. Warszawa: Difin