Blauw en groen in het waterschap : inventariserend onderzoek naar de invloed van groene waterschapsbestuurders op het waterschapsbeleid

Waterschappen behoren tot de oudste instituties van ons staatsbestel. Zij vormen letterlijk de basis van ons 'poldermodel'. Van oudsher (13e eeuw) hebben waterschappen de taak namens de bewoners van een bepaald gebied de waterhuishouding te regelen. Het waterschap is, evenals Rijk, gemeente en provincie, een overheidslichaam. Het bijzondere van het waterschap is dat het, in tegenstelling tot de andere overheden, niet een algemene overheidstaak heeft maar een specifieke taak, die altijd is gelegen in de waterstaatszorg. Sinds het midden van de jaren 90 is de bestuurssamenstelling in fasen gedemocratiseerd als gevolg van een wetsverandering (1992), de nieuwe Waterschapswet. Tevens kwam rond 1992 de categorie ingezetenen als een extra categorie in het waterschapsbestuur. Voor allerlei maatschappelijke belangenorganisaties is het daarmee makkelijker geworden hun invloed via eigen kandidaten voor het algemeen bestuur te vergroten. Natuur en milieuorganisaties zijn hierop ingesprongen door 'groene' bestuurskandidaten (op persoonlijke titel) verkiesbaar te stellen. Deze groene kandidaten willen het waterschap besturen met een scherp oog voor natuur- en milieubelangen. Inmiddels is in de meeste waterschappen anderhalve bestuursperiode verstreken sinds de eerste groene waterschapsbestuurders hun intrede deden in het algemeen en (soms) dagelijks bestuur van de waterschappen. Met nieuwe verkiezingen in het vooruitzicht dient zich bij natuur en milieuorganisaties de vraag aan of er invloed merkbaar is van de groene waterschapsbestuurders in de ontwikkeling en implementatie van het beleid van waterschappen en wat de waarde van de veranderende samenstelling is voor zogenaamde groene aandachtspunten. Om deze algemene vraag te kunnen beantwoorden is ten eerste een methode ontwikkeld om de invloed van groene bestuurders in een waterschap te bepalen. De huidige groene programma's die door groene waterschapsbestuurders zijn onderschreven en een aanvullende enquête onder de vertegenwoordigers van natuur en milieuorganisaties in de landelijke Projectgroep Integraal Waterbeheer (PIW) hebben de basis gevormd voor een algemene checklist met groene aandachtspunten. Deze checklist geeft een samenvatting van de aandachtspunten die voor de gezamenlijke natuur- en milieuorganisaties het meest kenmerkend zijn voor een eventuele vergroening van een waterschap. Het zijn voor de natuur- en milieuorganisaties de belangrijkste algemene groene punten. Van de punten op de groene checklist is nagegaan of ze bij waterschappen op de agenda staan, zijn uitgewerkt in beleidsdocumenten (o.a. waterschapsvisie) of al in uitvoering zijn. Hierbij is onderzocht wat de rol van groene bestuurders hierbij geweest is en welke ander factoren een rol hebben gespeeld. Uit het onderzoek komen aanbevelingen op de lange en korte termijn naar voren