Hoe 'normaal' is 'pathologisch'? Psychiatrie en klinische psychologie als nieuwe disciplinering

Deze bijdrage vertrekt vanuit een aantal probleemstellingen binnen het huidige psychodiagnostisch en therapeutisch veld die nopen tot het stellen van belangrijke vragen op het niveau van ethiek, wetenschap en kliniek; niveaus die vanuit een ruimer maatschappelijk kader met elkaar verknoopt zijn. De invulling van psychopathologie berust immers op sociaal bepaalde normen en waarden (ethiek), die sterk afhankelijk zijn van en dus mee variëren met de maatschappelijke context. Het hedendaagse neoliberaal discours schuift hierbij een medisch model naar voren dat de manier dicteert waarop wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd wordt, resulterend in een schijnbaar empirisch ondersteunde DSM-diagnostiek. In de kliniek vertaalt het gebruik van dit psychiatrisch handboek zich in het “detecteren” van personen die afwijken van de vooropgestelde criteria en stelt de daaruit voortvloeiende behandeling zich vervolgens tot doel hen terug in de pas te doen lopen. Meer dan sociale normering komt er vaak niet bij kijken en patiënten worden dit steeds meer gewaar. Het protest hierop is echter minimaal en heeft bovendien nauwelijks impact, waardoor psychotherapie zich vandaag op een hellend vlak bevindt. Ter bescherming van ons vakgebied is het bijgevolg uitdrukkelijk nodig zicht te krijgen op de zee waarin we allemaal zwemmen en stil te staan bij ons eigen aandeel in het algemeen perspectief