Dochody i ubóstwo gospodarstw domowych w wybranych krajach europejskich

Incomes of population and poverty are key elements of the EU cohesion policy which aims at reducing disparities between the levels of development of individual regions. The traditionally appropriate study to evaluate the convergence of the Member States is the European Union Statistics on Income and Living Conditions (EU‑SILC). However, this is not the only source of information on income distribution and social inclusion in the European Union. In this article, the basis for calculations are the results of the fourth European Quality of Life Surveys (EQLS), whose purpose is to measure both objective and subjective indicators of the standard of living of citizens and their households. The aim of the paper is to assess the diversity of distributions of household incomes and the level of income poverty due to the selected socio‑demographic characteristics of the respondent or household in selected European countries in two periods: 2007 and 2016. Countries of the Visegrad Group (Poland, the Czech Republic, Slovakia and Hungary) were selected for the analysis, along with the Weimar Triangle (Poland, Germany, and France). Such a selection allowed us to compare the financial situation of households in Western Europe with those in Central and Eastern Europe. Poland becomes a natural link between all these countries. The article uses modelling methods of income distribution, indicators of distance (overlapping) of distributions and aggregate indicators of the scope, depth and severity of poverty. Those ratios were determined on the basis of the use of relative. In order to ensure comparability of incomes of households with different demographic compositions, the analysis used equivalent incomes. As a result of the preliminary analysis, differences were noted regarding the measured position, variation and asymmetry of equivalent incomes in the studied households. The applied gap measurements showed a significant disparity between the distributions of income in Western European countries (Germany, France) and the countries of the Visegrad Group, but the size of that differentation de creased significantly in 2016 relative to 2007. Important differentiation was also noted in terms of income poverty risk within the Visegrad Group: the highest proportion of households at risk of poverty exists in Poland and the lowest in the Czech Republic.Dochody ludności oraz ubóstwo stanowią kluczowe elementy polityki spójności Unii Europejskiej, której celem jest zmniejszenie dysproporcji w poziomach rozwoju poszczególnych regionów. Badaniem tradycyjnie stosowanym do oceny konwergencji państw członkowskich jest Europejskie badanie warunków życia ludności (EU‑SILC). Nie jest to jednak jedyne źródło informacji na temat dystrybucji dochodów i integracji społecznej w Unii Europejskiej. W niniejszym artykule podstawę obliczeń stanowią wyniki czwartego Europejskiego badania jakości życia, którego celem jest pomiar zarówno obiektywnych, jak i subiektywnych wskaźników poziomu życia obywateli i ich gospodarstw domowych. Celem artykułu jest ocena zróżnicowania rozkładów dochodów gospodarstw domowych oraz poziomu ubóstwa dochodowego ze względu na wybrane cechy społeczno‑demograficzne respondenta lub gospodarstwa domowego w krajach europejskich. Do analizy wybrano państwa należące do Grupy Wyszehradzkiej (Polska, Czechy, Słowacja i Węgry) oraz państwa Trójkąta Wajmarskiego (Polska, Niemcy, Francja). Taki dobór krajów pozwala na porównanie sytuacji materialnej gospodarstw domowych w krajach Europy Zachodniej oraz Środkowo‑Wschodniej, a Polska staje się naturalnym łącznikiem między nimi. W artykule zastosowano metody modelowania rozkładu dochodów, mierniki odległości (nakładania się) rozkładów oraz agregatowe wskaźniki zakresu, głębokości i dotkliwości ubóstwa. Wskaźniki te wyznaczono na bazie zastosowania względnej linii ubóstwa. W celu zapewnienia porównywalności dochodów gospodarstw domowych o różnym składzie demograficznym w analizie zastosowano dochody ekwiwalentne. Wstępne wyniki badań wskazują na zróżnicowanie w zakresie miar położenia, zmienności oraz asymetrii dochodów ekwiwalentnych w badanych gospodarstwach domowych. Zastosowane miary odległości wykazały znaczny dystans między rozkładami dochodów krajów Europy Zachodniej (Niemcy, Francja) a krajami Grupy Wyszehradzkiej, jednak wielkość tej różnicy znacznie spadła w 2016 roku w stosunku do 2007 roku. Ważne zróżnicowanie odnotowano także dla ryzyka ubóstwa dochodowego w ramach Grupy Wyszehradzkiej: najwyższy odsetek gospodarstw zagrożonych ubóstwem występuje w Polsce, a najniższy w Republice Czeskiej