Wychowanie i samowychowanie w myśli filozoficznej Jana Amosa Komeńskiego

Jan Amos Komeński jawi nam się współcześnie jako nauczyciel Europy a nawet jako „nauczyciel narodów”. Chciał „stwarzać człowieka przez wychowanie, przez obiektywne wymagania wiedzy i społeczeństwa, przez rozwijanie jego umysłu i jego umiejętności działania, dla dobra ogółu […], usiłował walczyć z istniejącym po-rządkiem społecznym dlatego, aby każde dziecko miało możność pełnego rozwoju i możność stania się człowiekiem”. […] Z tego właśnie względu Komeński, ten „nauczyciel narodów” jest tak bliski nam i naszym czasom. (Suchodolski, 1956: XCVIII; Kupisiewicz, 2010: 49)