Determination of geological radon potantial in Çine region defining Western Anatolia

Jeolojik kökenli radon potansiyeli haritalanması fikri, insan kaynaklı aktivitelerden bağımsız, sadece doğal radon riskini göstermek için ortaya çıkmıştır. Radon konsantrasyonunu kontrol eden jeolojik faktörler; ana kayaç- toprağın U/Ra içeriği, toprak gazı radon ve radon salınım hızıdır. Faylar ve makaslama zonları gibi jeolojik faktörler, radon salınımını arttırmaktadırlar. Toprağın geçirgenlik, nem içeriği, partikül boyutu gibi özellikleri radon potansiyelini tayin etmede kritik öneme sahiptir. Bu doğrultuda, Orta-Batı Anadolu'da görülen bütün litolojik birimleri barındıran Çine bölgesinde jeolojik radon potansiyelini araştırmak amacıyla; farklı litolojik birimlerin bulunduğu 14 istasyon belirlenmiştir. İstasyonlardan alınan örneklerin radyometrik analizleri gerçekleştirilmiştir. Toprak gazı radon ölçümleri aktif ve pasif yöntem ile bu istasyonlarda yapılmıştır. Örneklerin radyo element konsantrasyonları incelenmiştir. Nükleer iz ölçümleriyle, meteorolojik veriler arasındaki korelasyon incelenmiştir. Parçacık boyutu analizine bağlı toprak geçirgenliği ile nükleer iz detektörleriyle ölçülen radon konsantrasyonları arasındaki ilişki One Way Anova ve Tukey Testi yöntemiyle incelenmiştir. Ana kayaç/topraktan radon salınım hızı, Çine asmasifinden alınan örneklerin 226Ra aktivitesine dayalı olarak hesaplanmıştır.The idea of geological radon potential mapping emerged to show only natural radon risk independent of human-induced activities. Geological factors controlling radon concentration are the U / Ra content of the bedrock-soil, radon concentration in soil gas and radon exhalation rate. Other geological factors such as faults and shear zones increase radon exhalation rate. Properties of soil such as permeability, moisture content, particle size are critical in determining radon potential. In this respect, in order to investigate geological radon potential in Çine region which contains all lithological units in Central-Western Anatolia; 14 stations with different lithological units were identified. Radiometric analyzes of samples taken from stations were performed. Soil gas radon measurements were made by active and passive methods at the stations. Radio - element concentrations of samples were investigated. The correlation between the measurements made by nuclear trace detectors and meteorological data was examined. The relationship between soil permeability determined by particle size analysis and radon concentrations measured by nuclear trace detectors was investigated by One Way Anova and Tukey Test method. Radon exhalation rate was calculated based on 226Ra activity in the sample