4. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının farklı okunabilirlik formüllerine göre incelenmesi

Anadilinin temel etkinliklerinden biri olan okuma becerisi, bireyin okul yaşamında ve toplumsallaşmasında önemli bir yere sahiptir. Öğrencilere yetkin bir okuma becerisinin kazandırılması çalışmalarında, okuma sürecinde kullanılacak metinlerin seçiminde bazı ölçütlerin göz önünde bulundurulması gerekir. Bu ölçütlerden biri de okunabilirliktir. Okunabilirlik formülleri metnin gözlenebilen dilsel özelliklerinden yola çıkarak metinleri okuma zorluklarına veya kolaylıklarına göre aşamalı olarak sınıflandırmayı amaçlayan kestirim araçlarıdır. Ders kitaplarının en önemli özelliği, öğrencilerde bir bilim alanına ilişkin ilk algılama ve kavramsallaştırmaların, bilgi altyapısının, beceri kazanımının çerçevesini oluşturmalarıdır. Ders kitabının okunabilirliğinin seviyeye uygun olması, konuların öğrenciler açısından kolay anlaşılmasını sağlayacaktır. Çalışmada dört farklı yayınevine ait ilkokul 4. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabının okunabilirliğinin ölçülmesi ve hedef yaş kitlesine uygun olup olmadığı saptanmıştır. Araştırmanın modeli doküman incelemesine dayalı betimsel bir çalışmadır. MEB Yayınevi ve özel yayınevleri tarafından hazırlanan ders kitaplarından seçilen metinler üzerinde Felsch Okuma Kolaylığı Okunabilirlik Formülü, SMOG Okunabilirlik Formülü, Gunning Zorluk Göstergesi, Fry Grafik okunabilirlik formülü, Ateşman tarafından Türkçe için geliştirilen Okunabilirlik Formülü uygulanmıştır. Bu formüllerin yanı sıra 4. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitaplarının okunabilirliğinin araştırılmasında uluslararası geçerliliğe sahip CLOZE test prosedürü kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Artvin Merkez ilçedeki tüm ilkokulların4. sınıf öğrencileri oluşturmuştur. Araştırmanın sonucunda Ateşman tarafından Türkçe için geliştirilen okunabilirlik formülü dışında diğer formüllerden elde edilen sonuçlar ders kitaplarının hedef kitleye uygun olmadığını ortaya çıkarmıştır. Ateşman tarafından Türkçe için geliştirilen okunabilirlik formülü sonuçlarına göre ise 4. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitaplarının orta güçlük düzeyinde olduğu saptanmıştır.Reading ability, that one of the basic activities of native language, has an important role in individual’s school life and socialization. Some measures should be taken into consideration for students to gain a competent reading ability and for choosing texts which will be used in reading process. Readability is one of these measures. Readability formulas are estimation tools that for gradually classifying the text in terms of its difficulty or easiness based on text’s observable lingual features. The most important feature of the course books is constructing the framework of gaining ability, basis of knowledge, perceptions and conceptualization regarding a scientific field for students. The suitability of the course book to the level will provide understanding the subjects easily for students. In the study, readability and suitability to the target age group of primary school 4th grade social studies course books, that belongs to seven different publishers, was determined. Descriptive model that based on document review was used for the study. Felsch Reading Easiness Readability Formula, SMOG Readability Formula, Gunning Difficulty Indicator, Fry Graphic Readability Formula, and the readability formula which was developed by Ateşman for Turkish were applied on the texts was chosen from course books that were published by both MEB Publishing and private publishing companies. As well as these formulas, for researching the readability of 4th grade social studies course books, CLOZE test procedure, which has and international validity, was used. Sample of the study is consisted of all 4th grades from all schools of central county of Artvin. At the end of the study, it was found that according to all formulas course books is not suitable for target population for all class level except for the formula which developed for Turkish by Ateşman. According to the Ateşman’s formula course books’ difficulty level is medium