KWIATOWE ELEMENTY ROŚLINNE W XIX-WIECZNYCH POLSKICH OGRODACH KRAJOBRAZOWYCH W ŚWIETLE LITERATURY OGRODOWEJ

The natural elements were changing along with the naturalistic gardens in the XIXth century. To this day not many of landscaped gardens have survived because of the unstable situation in the country in the XIXth and XXth centuries. Studies of the literature from that period will allow us to have a closer look at both the appearance of the plants form and their transformations. Flowers are the most fregile and ephemeral garden material so they should be endowed with special interest. Ornamental plants were seldom used in the early landscaped gardens. They functioned with trees and shrubs as an addition and sometimes as single flower beds or baskets on the lawn. In the second half of the XIX century regular flowerbeds returned to favour thanks to Humphry Repton and they underwent further transformations thanks to richer plants material. The development of ornamental horticulture in Poland has also contributed to the rising of the environmental, rock, rose and fern garden. Poland experienced a renaissance in the landscape architecture in that days. Many parks and gardens were formed. For this reason, research on plant components are particularly the elements of which were the main material of flowers, is an extremely important issue.Wraz z przemianami ogrodu naturalistycznego w XIX w. zmieniały się także elementy naturalne. W związku z niestabilną sytuacją w kraju w ciągu XIX i XX stulecia niewiele z założeń krajobrazowych przetrwało do dnia dzisiejszego. Studia nad literaturą tamtego okresu pozwolą na przybliżenie zarówno wyglądu form roślinnych jak i ich przemian. Szczególnym zainteresowaniem należy obdarzyć formy kwiatowe, ze względu na to, iż kwiaty są najdelikatniejszym i najbardziej ulotnym tworzywem ogrodowym. We wczesnych ogrodach krajobrazowych rośliny ozdobne stosowano rzadko. Stanowiły wówczas jedynie zgrabne połączenia z drzewami lub krzewami, a czasem samodzielne niewielkie klombiki lub kosze na trawniku. W II poł. XIX w. za sprawą Humphry Reptona do łask powracają regularne formy kwietników. W następstwie coraz większej różnorodności gatunkowej roślin kwiatowych ulegały one dalszym ciągłym przemianom. Rozwój ogrodnictwa ozdobnego w Polsce przyczynił się także do rozkwitu ogrodów środowiskowych – ogrodów skalnych, różanych, paprociarni. Polska przeżywała w tamtym okresie renesans w architekturze krajobrazu. Powstało najwięcej parków i ogrodów. Z tego powodu prowadzenie badań nad elementami roślinnymi, a szczególnie elementami, których głównym tworzywem były kwiaty, jest niezwykle istotnym zagadnieniem