International seabed exploitation and international seabed authority

YÖK Tez ID: 448644Bu araştırmada, 1982 tarihli Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesinde düzenlenen uluslararası deniz yatağı alanının hukuki statüsü, bu alanın işletilmesinin temel ilkeleri, işletimden kaynaklanan sorunların tespiti ve bu alanın işletilmesi rejimi kapsamında deniz yatağı uluslararası otoritesinin yapısının sistematik bir şekilde incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmamızda, deniz yatağı alanları öncelikle oşinografik olarak ele alınmış ve elde edilen bilgiler çerçevesinde bu alanların hukuki niteliği incelenmiştir. Özellikle uluslararası deniz yatağı alanında yer alan cansız kaynaklarının hukuki olarak nitelendirilmesi ve bu kaynaklar üzerindeki egemenlik ve mülkiyet hakkının içeriği tarihsel gelişim içerisinde değerlendirilmiştir. Uluslararası deniz yatağı alanlarında yer alan cansız kaynakların insanlığın ortak mirası kavramı olarak nitelendirilmesi ve insanlığın ortak mirasının içeriğinin hukuken tespitine çalışmamızda yer verilmiştir. İnsanlığın ortak mirası kavramı olan uluslararası deniz yatağı ve bu alanda yer alan kaynakların hukuki durumunun, 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesinde belirlenen kaynakların işletilmesi rejimi ile uyumu çalışmamızda incelenmiştir. 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesinde yer alan kaynakların işletilmesi rejimini değiştiren 1994 tarihli New York Anlaşması ile getirilen liberal işletim sisteminin insanlığın ortak mirası kavramına etkileri de çalışmamızın bir bölümünü oluşturmaktadır. Uluslararası deniz yatağı alanındaki kaynakların işletilmesi rejiminin olmazsa olmaz unsuru olan Uluslararası Deniz Yatağı Otoritesinin görev ve yetkileri, iç yapısı ve işleyişi çalışmamızda incelenmiş ve uluslararası deniz yatağının işletilmesinden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin Birleşmiş Milletler Uluslararası Deniz Mahkemesi yoluna değinilmiştir. Anahtar Kelimeler: Uluslararası Deniz Yatağı, İnsanlığın Ortak Mirası, Uluslararası Deniz Yatağı Otoritesi, Uluslararası Deniz Mahkemesi, 1994 tarihli New York Anlaşması.In this research, it was aimed to scrutinize systematically the legal status of international seabed area organized by 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, the fundamental principles of the exploitation of this area and the structure of international seabed authority in the scope of the exploitation regime of this area and to determine the problems originating from its operation. First, seabed areas were discussed oceanographically in the research and the legal characteristics of these areas were scrutinized in the framework of these acquired data. Especially, legal characterization of non-living resources situated in the international seabed area and the scope of the sovereignty and ownership rights on these resources was assessed within historical progress. The concept of common heritage of non-living resources situated in international seabed areas by mankind was characterized and the scope of common heritage of mankind was determined legally in our study. The concept of common heritage of international seabed by mankind, and the accord of the legal status of the resources situated in this area with the operation regime of the resources defined by 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea was discussed. Furthermore, the effects of the liberal operation system defined by 1994 New York Agreement which modified the operation regime of the resources covered in 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea on the concept of common heritage by mankind were analyzed. The duties and powers, internal structure and exploitation of International Seabed Authority, which is an essential component of the operation regime of the resources in the international seabed area, were investigated and the course of International Tribunal for the Law of the Sea concerned with the solution of discrepancies originating from the operation of international seabed was mentioned. Key Words: International Seabed, Common Heritage of Mankind, International Seabed Authority, International Tribunal for the Law of the Sea, 1994 New York Agreemen