Institutionalization of organized industrial estates in Turkey and problems encountered proposed solutions

YÖK Tez ID: 419160Bu tez çalışmasının amacı, planlı ve düzenli sanayileşmeyi sağlamak, kentleşmeyi yönlendirmek, çevreyi korumak ve bölgesel kalkınmayı teşvik etmek amaçlarıyla, Türkiye'de yaklaşık elli yıldan beri uygulanan organize sanayi bölgelerinin kurumsallaşma durumlarını araştırmak ve karşılaştıkları sorunları tespit ederek çözüm önerileri geliştirmektir. Tezin kapsamı, Türkiye'de işletme aşamasındaki organize sanayi bölgelerinin kurumsallaşma durumları ve karşılaştıkları sorunlarıdır. Tezin hazırlanmasında kullanılan yöntemler; literatür tarama, anket, gözlem ve mülakattır. Literatür tarama çalışmaları ile organize sanayi bölgelerinin kuruluş amaçları, Dünyadaki uygulama örnekleri, Türkiye uygulamaları, kurumsallaşma ve kurumsal yönetim ile ilgili bilgiler toplanmıştır. Anket yöntemi ile Türkiye'de faaliyete geçmiş organize sanayi bölgesi yöneticilerinden organize sanayi bölgelerinin sorunları ve kurumsallaşma durumları ile ilgili bilgiler elde edilmiştir. Anket yöntemi ile toplanan veriler, analiz edilerek yorumlanmıştır. Anketteki açık uçlu sorulara verilen cevaplar, gruplandırılarak sorunlar analiz edilmiştir. Türkiye'de faaliyet aşamasındaki organize sanayi bölgelerinin en önemli sorunlarından biri, yönetim yapısı ile ilgilidir. Özel hukuk tüzel kişiliği olarak, kamusal yetkiler kullanması ve bu durumun sorunlara yol açmasından dolayı, kamu kurumu niteliğinde mesleki tüzel kişilik olma talebi tespit edilmiştir. Ayrıca organize sanayi bölgeleri ile ilgili tek bir uygulama yönetmeliğinin olması ve bu yönetmeliğin de değişik gelişmişlik düzeyindeki organize sanayi bölgelerinin ihtiyaçlarına cevap veremediği görülmüştür. Organize sanayi bölgesinde boş yer varken, organize sanayi bölgesi dışındaki sanayi yerleşimlerine izin verilmesi de organize sanayi bölgesi yöneticileri tarafından önemli bir sorun olarak dile getirilmektedir. Organize sanayi bölgesi yöneticileri, organize sanayi bölgesindeki işletmelerin yeterince nitelikli personel bulamadıklarını, dolayısıyla bu bölgelerde mesleki ve teknik eğitim kurumlarının teşvik edilmesinin önemini vurgulamaktadır. Türkiye'de organize sanayi bölgelerinin kurumsallaşması ile ilgili yapılan faktör analizi sonucunda, formalleşme, profesyonelleşme, şeffaflık ve hesap verebilirlik, sosyal sorumluluk faktörleri, kurumsallaşmanın alt boyutları olarak tespit edilmiştir. Türkiye'deki organize sanayi bölgelerinin kurumsal bir yapıya kavuştukları ve kurumsallaştıkları ileri sürülebilir. Ancak Türkiye'nin 80 ilinde ve bazı ilçelerde birden fazla olan organize sanayi bölgelerinin kurumsallaşma düzeylerinin aynı seviyede olmadığı söylenebilir.The aim of the thesis is to determine the institutionalization degree of organized industrial estates which have been organized since about 50 years in Turkey in order to procure planned and regular industrialization, canalize the urbanization, protect the environment and promote the regional development, to identify the faced problems and to develop solutions for these problems. The scope of the study is the institutionalization degree and problems of organized industrial estates which operate actively. Methods used in the study are literature review, surveys, observations and interviews. With literature review, information about objectives of the establishment of organized industrial estates, practices in the world, applications in Turkey, institutionalization and corporate governance were collected. By using survey method, information about problems and institutionalization status of organized industrial estates were obtained from managers of the active organized industrial estates. The data collected through the surveys were analyzed and interpreted. The responses to open-ended questions in the survey problems were analyzed by grouping. One of the most important problems of organized industrial estates operating in Turkey is related to the management structure. Demand of being a professional public entity has been identified because using public authority as a private legal entity causes problems. Also there is only one regulation for all organized industrial estates although development levels of zones are too different from each other and so this regulation cannot respond the needs. Another significant problem is that settlement of manufacturing industries outside the organized industrial estates is allowed even though they can be settled in these zones. Organized industrial estates managers express that businesses operate in their areas could not find enough qualified staff and therefore to encourage the vocational and technical education institutions in these zones are recommended. Formalization, professionalism, accountability, transparency and social responsibility have been identified as the factors about the institutionalization of organized industrial estates in Turkey according to factor analysis. It could be argued that organized industrial estates in Turkey have an institutional structure and they have institutionalized. However, it could be said that organized industrial estates which operate in 80 cities of Turkey and more than one are in some cities are not at the same level of institutionalization