Health expenditures in Turkey: an econometric application

Çalışmanın asıl amacı, sağlık harcamalarının toplam, kamu ve özel ayrımında uzun dönem ilişkilerini incelemektedir. Sağlık harcamalarının, uzun dönem ilişkileri, 1988-2008 yılları arasında, Türkiye için demografik değişkenler olan 65+ yaş nüfus oranı, kişi başına düşen doktor sayısı ve doğum hızıyla, makroekonomik değişkenler olan GSYİH, sağlık fiyat endeksi ve kamu karşılama oranı değişkenleri arasında Johansen Eş-bütünleşme Analizi kullanılarak incelenmiştir. Türkiye'de de bu konuyla ilgili yapılan çalışmalar çok kısıtlıdır. Özellikle son yıllarda yapılan sağlık reformu çalışmalarından sonra bu konuda çok az sayıda çalışma yapılmıştır. Bu konuda OECD ülkeleri ile ilgili yapılan çalışmalarda da, Türkiye'yi çalışmalara dahil etmemişlerdir. Çalışmada, demografik ve makroekonomik değişkenlerin yer aldığı modellerden kurulan sağlık harcaması modelleri 1988-2008 yıllarını kapsamaktadır. Yıl bazında verilerin azlığından ve sağlık verilerinin geçmişe dayalı veri sorunu olduğundan modellere çok fazla değişken ilave edilemediği için karma model kurulamamıştır. Yapılan eş-bütünleşme analizi sonucunda hem demografik, hem de makroekonomik değişkenler için kurulan modellerde (toplam, kamu, özel sağlık harcamaları) uzun dönemli ilişkiler tespit edilmiştir. Bunun sonucunda ilişkilerin hangi değişkenden kaynaklandığı sonucuna ulaşmak için modellerin etki-tepki grafikleri çizilmiş ve varyans ayrıştırması yapılmıştır. Johansen eş-bütünleşme vektörleri incelendiğinde toplam sağlık harcamaları ve kamu harcamaları lüks bir mal olarak bulunurken, özel sağlık harcamaları zorunlu bir mal olarak bulunmuştur. Buna bağlı olarak GSYİH meydana gelecek %10'luk bir artışın toplam sağlık harcamalarında %12,4'luk, kamu harcamalarında %10,9'luk, özel sağlık harcamalarında ise %8,3'lük bir artışa neden olduğu tespit edilmiştir.The main aim of the study is to examine the long-term relationships between total, public and private expenditures. The long term relationships between health expenditures, are examined using Johansen Co-integration Method, for the years 1988-2008, for both demographic variables of Turkey that are 65 + age population rate, the number of doctors per capita and the birth rate and the macroeconomic variables that are GDP per capita, health price index and public compensation ratio. In Turkey, the studies on this subject is very limited. Especially in recent years after the health reform there was only a few study on this issue. Also, studies for OECD countries about this issue does not include Turkey. In this study, there are health expenditure models that are established by demographic and macroeconomic variables covers the period 1988-2008. Because of the lack of the past yearly data, mixed models that includes much more variables can not be established. As a result of the co-integration analysis, like demographic models also for macroeconomic variables (total, public and private health spending) there have been identified long-term relationships. As a result, to the bring out the relations between the variables there have made variance decomposition and impulse-response graphs were drawn. When Johansen co-integration vectors are examined, the total health expenditure was found luxury good, and also public health expenditure was found luxury on the other hand, private health expenditure was found to be a necessary good. A 10% increase in GDP will occur 12.4% of total health expenditures' hood, while public spending 10,9% caused increase in private health spending, while 78,3% were caused by an increase