The relationship between healthy lifestyle behaviors, health locus of control and health self-efficacy of college students

Ülkemiz nüfusunun yaklaşık dörtte birini gençler oluşturmaktadır. Gençlik dönemi ise bir dizi zorlukları barındıran üniversite yıllarına rastlamaktadır. Üniversite yıllarında kazanılan alışkanlıkların yaşamı olumlu ya da olumsuz yönde etkileyebileceği düşünüldüğünde ise gençlere yönelik sağlığı geliştirme faaliyetlerinin düzenlenmesi önem kazanmaktadır. Sağlığı geliştirme, bireylerin kendi sağlıkları üzerinde kontrollerini artırmalarını olanaklı kılan bir yöntemdir. Sağlığı geliştirmede sağlık davranışları anahtar role sahiptir. Sağlık davranışlarının başlatılması ve sürdürülmesinde ise bilişsel-algısal faktörler önemli güdüsel mekanizmalardır. Bu görüşten hareketle bu çalışmada, üniversite örgencilerinde sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile sağlık kontrol odağı yönelimi ve sağlık öz yeterliği algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Gazi Üniversitesi nin değişik fakültelerinde öğrenim görmekte olan 617 lisans öğrencisi çalışmanın örneklemini oluşturmuştur. Örneklem grubuna Sağlığı Geliştirici Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II, Çok Boyutlu Sağlık Kontrol Odağı Ölçeği, Sağlık Öz Yeterlik Algısı Ölçeği ve araştırmacı tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde; frekanslar, yüzdeler, çok değişkenli varyans analizi, Sperman korelasyon katsayıları ve yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Bu çalışmadan elde edilen bulgular; gelir düzeyi arttıkça sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının sergilenmesinde artış olduğunu, sağlık öz yeterliğinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının önemli bir yordayıcısı olduğunu, iç sağlık kontrol odağının sağlık öz yeterliği üzerinden sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkilediğini, güçlü başkaları sağlık kontrol odağının doğrudan ve sağlıklı öz yeterliği üzerinden dolaylı olarak sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkilediğini ve şans sağlık kontrol odağının negatif yönlü olarak öz yeterlik üzerinden sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkilediğini göstermiştir.One fourth of the population of our country is consisted of young people. Youth is concurrent with the college years which have several difficulties. When one considers that the habits which are gained during the college years could affect life either positively or negatively, the importance of health promoting activities targeted at youth becomes potent. Health promotion is a method which enables people to improve their control on their health. Health behaviors play a key role in health promotion. In initiating and maintaining health behaviors, cognitive-perceptual factors are important motivational mechanisms. In this study, starting from this point of view, the relationship of healthy lifestyle behaviors with health locus of control and health self-efficacy of college students is investigated. The sample of the study is consisted of 617 college students in several faculties of Gazi University. The participants filled out Health-Promoting Lifestyle Profiles II, Multidimensional Health Locus of Control Scale, Perceived Health Competence Scale and a brief personal information form which was developed by the author. In the analysis of the gathered data, frequencies, percentages, multivariate analysis of variance, Spearman correlation coefficients and structural equation modeling were used. Results of the study showed that healthy lifestyle behaviors increase as the level of income increases, health self-efficacy is a important predictor of health lifestyle behaviors, internal health locus of control has an indirect effect on healthy lifestyle behaviors through health self-efficacy, powerful others health locus of control has both a direct effect and an indirect effect on healthy lifestyle behaviors through health self-efficacy and chance health locus of control has an indirect effect in the reverse direction on healthy lifestyle behaviors through health self-efficacy