The Evaluatıon Of The Secondary School 5th Grade Scıence Textbooks Accordıng To Vısual Desıgn Prıncıples

Bu araştırmanın amacı, ortaokul 5. sınıf Fen Bilimleri ders kitaplarının fen ve teknoloji öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda görsel tasarım ilkelerine göre incelenmesi ve değerlendirilmesidir. Araştırma, 2014-2015 eğitim öğretim yılında Ankara merkez ilçelerinde görevli Fen Bilimleri dersini okutan 153 fen ve teknoloji öğretmeninden elde edilen verilerle gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma tarama modeli türü olan genel tarama modeli ile yapılmış betimsel bir çalışmadır. Alpan (2004) tarafından oluşturulmuş ders kitaplarında bulunması gereken görsel tasarımı içeren grafik tasarım ilkeleri takımı geçerlik ve güvenirlik çalışması ile 43 maddelik Ders Kitabı Görsel Tasarım İlkelerine Uygunluk Ölçeği formuna dönüştürülmüş ve veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Araştırmanın verilerini toplama sürecinde öğretmenlere araştırma hakkında bilgi verilmiş, 5. sınıf Fen Bilimleri ders kitabını, bir haftalık süre içinde incelemeleri istenmiştir. Öğretmenler, 5. sınıf Fen Bilimleri ders kitabını incelemeleri sonucunda kendilerine verilen ölçek formunu cevaplandırmıştır. Verilerin çözümlenmesinde ise SPSS (Statistical Package Program for Social Sciences) 16.0 for Windows programı kullanılarak araştırmadan elde edilen verilerin frekansları, yüzdeleri, aritmetik ortalamaları ve standart sapmaları hesaplanmıştır. Araştırmanın demografik özelliklerine ilişkin betimsel analizler için istatistiksel teknik olarak ilişkisiz (bağımsız) örneklemler t testinden ve Varyans Analizinden (ANOVA) yararlanılmıştır. Ölçek formunun altında yer alan 5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı İle İlgili Belirtmek İstenilen Görüş, Eleştiri ve Öneriler bölümüne öğretmenler tarafından yazılanlar ile elde edilen verilerin analizinde nitel içerik çözümlemesi kullanılmıştır. Araştırma sonunda, öğretmenlerin görüşlerine göre 5. sınıf Fen Bilimleri ders kitaplarının görsel tasarım ilkelerinden metin tasarımı, görsel tasarım, sayfa tasarımı, kapak tasarımı ve üretime yönelik dış yapı özellikleri açısından genel olarak olumlu şekilde değerlendirildiği bir başka deyişle kitabın görsel tasarım ilkelerine genel olarak uygun tasarlandığı tespit edilmiştir. 5. sınıf Fen Bilimleri ders kitabının görsel tasarım ilkelerine uygunluğuna ilişkin değerlendirilmesinde cinsiyete ve mezun olunan programa göre anlamlı bir farklılık göstermediği; ancak kıdem yıllarına göre anlamlı bir farklılık gösterdiği saptanmıştır. Bu durumun nedeni olarak 21 yıl ve daha fazla çalışan öğretmenlerin 5. sınıf Fen Bilimleri ders kitabının görsel tasarımını daha istekli ve dikkatli değerlendirmesi ve görsel algı farklılıklarının daha fazla olması söylenebilir. Araştırmanın nitel bulguları ise 5. sınıf Fen Bilimleri ders kitabının içeriğinin farklı ve nitelikli etkinliklerle, soru sayısı arttırılarak ve yeterli örneklendirme yapılarak yeniden düzenlenmesi ya da yeni bir kitabın hazırlanması gerektiğini göstermektedir. Ayrıca bulgularda ders kitabının yanı sıra öğretmen kılavuz kitabı ve çalışma kitabının da hazırlanarak ders kitabının yanında verilmesi gerektiği ve görsel öğelerin yeterli ve baskılarının daha net olması gerektiği ortaya çıkmaktadır.The aim of this study is to evaluate the 5th grade science textbooks on the basis of visual design principles and to examine the opinions of the secondary school science teachers whether these books were suitable to the visual design principles or not. This study was implemented through the data which was gathered from 153 science teachers who are working in central districts of Ankara in 2014-2015 academic year. This study is a descriptive research and it is performed with general screening model. Graphic design principles set contains visual design that must be included in textbooks created by Alpan (2004) consists of 48 items with five factors; text design, visual elements design, page design, cover design and features of external structure intended for production. Graphic design principles set contains visual design that must be included in textbooks was converted to The Visual Design Principles Conformity Scale Form consists of 43 items which are done with validity and reliability study.In data gathering process, first the science teachers were informed about the study. Then the 5th grade science textbook was requested to examine by science teachers in a week period. As a result of the examination, the teachers answered the given scale form. In the analysis period , frequencies, percentages, arithmetic means and standard deviations of the data that are obtained from the study were calculated by using SPSS(Statistical Package Program for Social Sciences) 16.0 for Windows. Independent samples t test and the F test (analysis of variance = ANOVA) were used as statistical techniques for descriptive analyzes on the demographic characteristics of the study.Opinion, Criticism and Suggestions Specified About 5th Grade Science Textbook are located under The Visual Design Principles Conformity Scale Form as a separate part. The texts written by teachers in this section were analyzed by using 'qualitative content analysis'' As a result; in the view of science teachers' opinions, the 5th grade science textbook was evaluated generally as positive in terms of visual design principles named text design,visual design, page design, cover design and external structure features directed to production. 5th grade science textbook, generally have been designed suitable for the principles of visual design It was determined that the analysis showed significant differences according to seniority years of science teachers' evaluation of textbook related to visual design principles suitability. However no significant differences were found between teachers' genders and programmes they were graduated from The content analysis of the 5th grade science textbook showed that activities should be different and qualified, the number of questions should be increased and adequate sampling should be done in the textbook or else a new science textbook should be prepared. In addition to the textbooks, teacher's handbook and workbooks should be prepared. Moreover, content analysis reveals that enough visual elements in the 5th grade science textbook, but the printing of the visual elements on the textbook should be more clear