Endokrin Bozucu Bısphenol A'Nın Tatlı Su İstakozlarında (Astacus Leptodactylus Esch. 1823) Toksik Etkilerinin Belirlenmesi

Günlük hayatımızda karşılaştığımız çevre sorunlarının birçoğu kullanılan kimyasal ürünlerden kaynaklanmaktadır. Bilim ve teknolojinin gelişmesiyle birlikte ekolojik sistem tahrip edilmekte, çevreye sürekli olarak yeni kimyasal maddeler karışmaktadır. Çevreye karışan bu kimyasallar, besin ve yaşam döngüsüyle bitkilere, hayvanlara ve insanlara kadar ulaşmaktadır. Yapılan araştırmalarda, canlı bünyesine geçen bazı kimyasal maddelerin endokrin sistem üzerinde olumsuz etkileri olduğu kanıtlanmıştır. Bu çalışma ile, sucul ekosistemler için indikatör tür olan tatlı su istakozunda (Astacus leptodactylus Esch. 1823) Bisfenol-A'nın toksik etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Deneyler ön deney ve asıl deney şeklinde iki aşamalı yapılmıştır. Her bir deneyde farklı bisfenol A konsantrasyonu ve iki kontrol grubu kullanılmıştır. Finney'in probit analiz yöntemi ile LC50 değerleri, U.S. EPA bilgisayar programına göre hesaplanmıştır. Ana deney esnasında, tatlı su istakozlarında kontrol grubuna göre davranış değişiklikleri görülmüştür. Deneylerde, bisfenol-A'nın 24, 48, 72 ve 96 saatlik akut LC50 değerleri (%95 güven sınırları), tatlı su istakozlarında (Astacus leptodactylus) 32,94 (20,79 75,28) mg/L; 16,72 (9,00 37,33) mg/L; 12,74 (6,70 24,12) mg/L ve 11,38 (6,04 20,11) mg/L olarak hesaplanmıştır. Deney sırasında tatlı su istakozlarının kontrol gruplarına göre daha agresif oldukları gözlenmiştir. Sonuç olarak, Bisfenol-A'nın sucul ekosistemde hedef olmayan organizmalardan tatlı su istakozları için toksik olduğu görülmüştür. Bisfenol-Many of the environmental problems that we experience in our daily lives are caused by using chemical products. The development of science and technology destroy the ecological system and they cause the new chemicals constantly mixed into the environment. These chemicals which mix into the environment reach to the plants, animals and humans by nutrition and life cycle. Some chemical substances that have passed to the body have proved to have negative effects on the endocrine system in researches conducted. Narrow clawed crayfish (Astacus leptodactylus Esch. 1823), indicator species for freshwater ecosystems, was selected for determination of the toxic effects of bisphenol-A in this study. Experiments were conducted in two-stage as range finding test and a main test. Different concentrations of bisphenol A and two control groups were used in each experiment. Datas were evaluated using the U.S E.P.A. LC50 computer program based on Finney's Probit Analysis Method. During the main tests, the behavioral changes of crayfish were observed according to the control group. According to bioassay results 24, 48, 72 and 96 h LC50 values (95% confidence limits) values for crayfish (Astacus leptodactylus) 32.94 (20.79 - 75.28) mg/L; 16,72 (9,00 - 37,33) mg/L; 12,74 (6.70 - 24,12) mg/L and 11,38 (6,04 - 20,11) mg/L respectively. Contrary to control group, crayfish exposed to bisphenol-A were more aggressive. In conclusion, Bisphenol-A is toxic to the non-target organism crayfish in the aquatic ecosystems. It is necessary to take precautions so that Bisphenol-A does not mix with fresh water resources