Legal characteristics and judicial monitoring of The Standing Orders of The Grand National Assembly of Turkey

Bu çalışmada Türk parlamento hukukunun kaynaklarından olan Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü'nün hukuki niteliği, tarihi gelişimi, normlar hiyerarşisindeki yeri ile Meclis uygulamaları ve bunların Anayasa Mahkemesi tarafından denetimi konuları, doktrinin yaklaşımı ve kişisel görüşlerimiz bağlamında ele alınmaktadır. Parlamento hukuku sürekli olarak gelişen bir hukuk dalıdır. Parlamento hukukunun kaynakları arasında, özellikle meclislerin oluşumunu ve çalışmalarını düzenleyen içtüzükler, siyasi hayata yön veren metinler olmaları sebebiyle önemli bir yere sahiptir. Ülkemizde meclislerin çalışma usul ve esasları, içtüzüklerle birlikte Anayasa'da ve çeşitli kanunlarda düzenlenmiştir. Bu yazılı kuralların dışında Meclis uygulamamalarının zamanla teamül haline dönüşmesi, Anayasa Mahkemesi kararları ve doktrin de Türk parlamento hukukunu şekillendiren önemli birer kaynak haline gelmiştir. Anayasa Mahkemesi kararları meclislerin çalışmalarında, gerek uygulamanın gerekse yazılı hukuk kurallarının şekillenmesinde etkili bir yere sahiptir. Anayasa koyucu tarafından yargısal denetime tabi olan parlamento kararları sınırlanmış da olsa Anayasa Mahkemesi, Anayasa'yı dolanarak yargısal denetimden kaçınmak için yapıldığı kanaatine vardığı parlamento kararlarını, içtüzüklerle aynı hukuki etkiye sahip oldukları gerekçesiyle yargısal denetime tabi tutmaktadır. Böylece Yüksek Mahkeme, anayasal dayanağı olmayan bir yetkiyle, eylemli içtüzük değişikliği olarak nitelendirdiği kararları denetlemektedir. Anayasa Mahkemesinin, yargısal denetim yaparken bir taraftan da siyasi hayata yön verdiği bir gerçektir. Yüksek Mahkeme özellikle benzer durumlardaki farklı kararları, bu kararların açık olmayan gerekçeleri ve yazılı hukuk kurallarını yorumlama tarzı ile zaman zaman tartışmaların odağı haline gelmektedir.This study discusses the legal characteristic, historical process, place in hierarchy of norms, applications by the Assembly and monitoring of those by The Constitutional Court, of The Standing Orders of The Grand National Assembly of Turkey within the context of doctrinal approach and personal view. Parliamentary law is a constantly evolving branch of law. As a source of parliamentary law, standing orders come into prominence with regard to their quality of effecting politics. Working procedures and principles of the assemblies in Turkey are regulated by the Constitution, Standing Orders and a variety of laws. Except these written, not only the decisions of The Constitutional Court and doctrine but also parliamentary applications have become important sources formalizing Turkish parliamentary law in consequence of their transformation into judicial customs over time. Decisions of The Constitutional Court are effective in forming both the applications of the assemblies and laws. Whether limited, The Constitutional Court has the competence of monitoring parliamentary decisions considered as amendment in standing orders through action on account to the fact that they have the same judicial effect with The Standing Orders. Thus, The High Court monitors the parliamentary decisions mentioned, referring to its competence devoiding of a constitutional ground. Through monitoring, The High Court, on the other hand effects the politics. The High Court's interpretations of written rules, different decisions in similar cases and equivocal explanatory statements become the focus of debate from time to time