Archıtecture And Cıty Of Çankırı Between The Tanzımat And The Early Republıcan Perıods

M.Ö. 1000‟li yıllarda kurulan Çankırı kenti, tarihsel süreçte pek çok medeniyete ev sahibi olmuştur. Osmanlı egemenliği altına 15. yüzyılda giren Şehir bu dönemde Anadolu Eyaletine bağlı bir sancak merkezidir. Tanzimat döneminde önce Ankara daha sonra da Kastamonu Eyaletine bağlı bir livâ olarak yönetilen kent, Cumhuriyetin ilanı sonrasında vilâyet statüsünü almıştır. Tanzimat ile Erken Cumhuriyet dönemleri arasında iktidarın yapısal olarak değiĢmesi sonucu oluĢan yeni kurumlara ait yapılar ile geleneksel kent merkezinin dıĢına çıkan Çankırı Şehrinin, tarihsel gelişim ve değişim sürecinin mimari açıdan değerlendirilmesi bu çalışmamanın amacını oluşturmaktadır. Bu değişim süreci, dönem içerisinde yapılan kamu yapıları ile bu yapıların bulunduğu cadde ve meydanlar üzerinden incelenmiştir. Bu amaçla sözlü ve yazılı kaynaklara ulaşılarak yerinde tespitler yapılmıştır. Yapılan karşılaştırmalı değerlendirmeler sonucunda, Osmanlı İmparatorluğu‟nda kentlerde başlayan değişiğim ve modernleşme sürecinin bir süreklilik olarak Cumhuriyet kentlerinde de benzer ilkelerle kendini gösterdiği ve bir taşra kenti olan Çankırı‟nın da söz konusu sürekliliğe önemli bir örnek teşkil ettiği görülmektedirÇankırı province, which has hosted to various civilizations in historical process, was established up to year around 1000 BC. The city that had started to be dominated by the Ottoman Empire in the 15th Century was a center of flag for the Anatolian State at that period. It got the province status with the Turkish Republic after governing as a shire, which was dependent firstly to Ankara city and then Kastamonu city respectively, in the Tanzimat Period. In this study, the architectural perspective of the historical development and changing progresses of Çankırı province, which includes the radical change in the location of the traditional city center with the new governmental buildings showed up because of the structural change in the government, are evaluated. That changing process is evaluated on the governmental buildings with respect to the streets and avenues that host these buildings. For that purpose, the written and verbal resources were found and investigations on sites were made. As a result of evaluation of this comparative research, it can be seen that Çankırı, which is a provincial city, is an important example of the continuity movement that can be explained as the changing and modernization processes, which had started in the Ottoman Empire cities, have the same principles as the other Republic cities