Muhammed b. Abdulmelik ed-Deylemî and His Method in Tefsir

Hicrî 6. yüzyıllarda yasamıs olan Muhammed b Abdulmelik ed- Deylemî zamanının önemli ilim adamlarından biridir. Hayatıyla ilgili fazlaca bilgiye ulasamadıgımız müellifin çogu tasavvufa ait otuza yakın eseri bulunmaktadır. Geride bıraktıgı eserlerinden biride tefsîr ilmi ile alakalıdır. Tezimizin konusu olan Kitâb'u Tasdikı'l Maârif adlı eseri Sûfîlerin ihtiyaç duydugu bazı âyetlerin tefsîrini içermektedir. Deylemî, tefsîrinde özellikle Sülemî'den etkilenmistir. Bu etkiyi Kitâb'u Tasdikı'l Maârif in hemen her sayfasında görmek mümkündür. Bu etkilenme kuru bir takipçilik olmamıs, yeri geldiginde kendi görüslerini de ortaya koymustur Bir isârî tefsîr olan Kitâb'u Tasdikı'l Maârif, tasavvuf, kelam, dil gibi çesitli ilim dallarıyla ilgili bilgiler içermekle birlikte dirâyet ve rivâyet yönü de dikkate degerdir. İtikatta Ehl-i Sünnet çizgisinde olan Deylemî, zamanındaki hulûliyye mensublarıyla mücadele etmis; rûyetullah konusunda Mutezile'nin hilafına degerlendirmelerde bulunmustur. Taassuptan uzak, ufku açık bir İslâm mütefekkiri olan Deylemî'nin telif ettigi bu eser, hacminin küçüklügüne karsın İslâmî ilimler açısından faydalı birçok bilgiyi ihtiva eder niteliktedir.Muhammed b. Abdulmelik ed-Deylemî, who lived in the 6th century of the Hegira, was one of the significant scholars of his era. We do not know much about his life. He wrote about thirty books, most of which are mystical. One of his books is a commentary on the Koran. The book, called Kitâbu Tasdîkı'l- Ma'ârif which is the subject of my thesis, contains commentary of the verses of the Koran needed by Sufis. In his commentary, Deylemî was especially influenced by Sulemî, which can be seen on almost every page of Kitâbu Tasdîkı'l-Maârif. However, this effect is far beyond being a mere continuation of Sulemî as Deylemî put forward his own views whenever it was necessary. Kitâbu Tasdîkı'l-Ma'ârif is a sophistical commentary. It also covers information on the fields of study such as mysticism, theology, and language. The author's discernment and narration is remarkable. Deylemî, who belonged to the Sunnis in faith, fought against reincarnationists of his time, and made evaluations about seeing god contrary to those made by Mutezile. Deylemî was an slam Philosopher free from fanaticism and had an open mental vision. His book, Kitâbu Tasdîkı'l-Maârif although small in volume, is inclusive of lots of useful information on slamic Sciences