A Study Of Typological Classification Of Folkloric Women Clothes Of Erzurum

Gelenekli toplumlarda kullanılan giysiler genel olarak ortak özelliklere sahip olmakla birlikte bölgenin örf ve adetleri, sosyal ve ekonomik şartları yöre halkının yaşam tarzı gibi etkenlere bağlı olarak biçimlendirilmiştir. Türk kadınlarının yaratıcı fikir ve estetik beğenisi doğrultusunda oluşturulan gelenekli yaşamda kullanılan giysilerin biçimsel formları kumaş özellikleri, kullanım biçimi ve kullanım yeri açısından çeşitlilik arz eder. Söz konusu yaratıcılık ve estetik beğeninin giysilerin biçimsel formlarındaki özelliklerin oluşturulmasında da etkilidir. Bu özellikler yöre halkının atasından gelen kültürel miras ile çevresinden edindiği malzemeler ve kısıtlı kaynakları birleştirerek oluşturduğu yaratıcı düşüncenin önemli göstergelerindendir. Bu çalışma ile amaçlanan Erzurum müzesi koleksiyonunda bulunan, Erzurum ve çevresinde kullanılan halk giyim kuşamının tipolojik sınıflandırması yapılarak giysilerin belgelendirilmesi, korunması ve gelecek kuşaklara aktarılmasının sağlanmasıdır. Bu bağlamda çalışmanın literatüre katkı sağlayacağı ve daha sonra yapılacak olan çalışmalara kaynak oluşturması açısından önemli görülmektedir. Erzurum müzesinde zengin bir giysi koleksiyonu olduğu tespit edilmiş Erzurum ve çevresini giyinme biçimlerine ilişkin özelliklerin tanımlanması ve belgelendirilmesini mümkün kılacağı düşünülmüştür. Müzeler ait oldukları toplumların gelenek göreneklerini ve maddi varlıklarını belgelendiren önemli kuruluşlardır. Toplumun tarihi geçmişi, yaşam biçimleri ve maddi manevi kültür varlıklarının korunması, saklanması ve gelecek kuşaklara aktarılması müzeler ile sağlanmaktadır. Bir toplumun kültür geçmişinin izlerine müzelerde ulaşabilmek mümkündür. Yapılan araştırmalar sonucunda Erzurum müzesin de 114 giysi parçası bulunmakta ve bunların 82 adedi kadın giyimine ait oldukları tespit edilmiştir. Bu giysilerin büyük bir çoğunluğunun Erzurum halkı tarafından bağışlandığı veya müze yetkililerinin çevreden satın alma yoluyla edildiği belirlenmiş ve yörenin giyim ve kuşam özelliklerini belgelendirecek nitelikte olduğu düşünülmüştür. Bu bağlamda Erzurum müzesi koleksiyonunda araştırma kapsamına alınan giysiler "gelenekli yaşamda kullanılan giysiler", "geleneklilik özellikleri ile batı modası özelliklerinin birlikte kullanıldığı giysiler" ile "tamamen batı moda etkeni ile biçimlendirilen giysiler" olmak üzere üç grup altında ele alınmıştır. Erzurum müzesi koleksiyonunda bulunan gelenekli yaşamda kullanılmış olan 9 adet üçetek entari, geleneklilik özellikleri ile batı modası özelliklerinin birlikte kullanılan 5 adet kadife bindallı entari ile batı moda özelliklerine göre biçimlendirilmesine rağmen geleneklilik özelliklerin görüldüğü 12 adet entari ve tamamen batı moda etkeni ile biçimlendirilen 8 adet etek bluzdan oluşan ikili takımlar araştırma kapsamında incelenmiştir. Benzer özelliklere sahip olan giysiler araştırma kapsamına alınmamıştır. İncelenen giysilerin ön ve arka beden fotoğrafları çekilmiş ve illüstratör programı kullanılarak giysilerin ön ve arka grafik çizimleri yapılmıştır. Araştırma kapsamına dahil edilen giysiler beden, yaka, kol formları ile giysini oluşumunda kullanılan malzemeler, süsleme özellikleri, dikim ve dikiş teknikleri bakımından incelenmiş ve giysiler üzerinden ölçümler yapılmıştır. Ölçümler sonucundan beden, kol, yaka ve giysi kesim özelliklerine göre ölçüm tabloları oluşturulmuş ve grafik çizimleri yapılmıştır. Ölçümlendirme tablolarından elde edilen bulgulara göre beden, yaka, kol ve takımlarda etek olarak özelliklerin belirlendiği tipolojik özellik tabloları oluşturulmuştur. Tipolojik özellik tablolarından elde edilen bulgular doğrultusunda tipolojik sınıflandırmalar yapılmış, giysilerin beden, kol ve yaka özelliklerine göre diyagramlar oluşturulmuş ve yorumlar getirilmiştir. Sonuç olarak, gelenekli yaşamda kullanılmış olan üçetek entarilerde 7 farklı beden tipine, 5 farklı yaka tipine ve 6 farklı kol tipine, Batı moda etkeni ile biçimlendirilen ve geleneklilik özelliklerini devam ettiren kadife bindallı entarilerde 5 farklı beden tipine, 2 farklı yaka tipine ve 4 farklı kol tipine, Batı moda etkeni ile biçimlendirilen ve geleneklilik özelliklerini devam ettiren entarilerde 12 farklı beden tipine, 11 farklı yaka tipine, 10 farklı kol tipine ulaşılmıştır. Tamamen batı moda etkeni ile biçimlendirilen etek bluzdan oluşan ikili takımlarda 7 farklı beden tipine, 5 farklı etek tipine, 5 farklı yaka tipine ve 7 farklı kol tipine ulaşılmıştır.Clothes used in traditional societies, generally have common characteristics, are usually shaped by region's tradition and custom, social, economic conditions and lifestyle of the local people. The clothes, practiced in traditional life formed by Turkish women's creativity and aesthetic pleasure, are vary in terms of purpose of usage, place and fabric characteristics. These aesthetic pleasures and creativities appear in the characteristic form of the clothes. These features are significant indicators of the creative thinking in which the local people created by using the materials found in their region and by other limited resources and the traditions passed from generation to generation. The purpose of this study is to define and document the clothes worn in Erzurum and its surroundings by typological classification so that can be transferred to the future. It is believed that this study will provide a significant contribution to the literature and a source for the future studies. In Erzurum Museum a rich collection of clothes have been identified that could be used to define and document the characteristic clothing of Erzurum and its surroundings. The museums are important organizations that document the traditions and material assets of the societies they belong to. They are also homes of the historical background of a society in the aspect of lifestyle, material and spiritual culture and pass those from one generation to another. In the studies carried out in Erzurum museum 114 pieces of clothes have been found and 82 of them are identified as women clothes. Since those clothes are obtained by donation or purchasing by the local people of Erzurum around the region, it is thought that studying them could help to document and reveal the characteristic of clothing and the region. In this context, the clothes in Erzurum museum are examined into 3 groups as " clothes used in traditional life '' , '' clothes formed by western influence but still have traditional characters'', and '' clothes fully formed by western fashion''. In this study nine (9) ucetek entari ( robe with three panels) found in Erzurum museum collection, used by local people are examined as classified clothes used in traditional life', five (5) velvet bindalli entities shaped by western influence and continuing their traditional characteristics, and twelve (12) outfits consisting of eight (8) skirt blouses shaped by purely western fashion influence are studied. Clothes with similar features are not examined in this study. In the presented work front and back body photographs of the examined clothes were taken and graphic drawings of the front and back of the clothes were made using the illustrator program. The garments included in the scope of the research were examined in terms of body, collar, arm forms and materials used in the formation of garments, decoration characteristics. As a result of the measurements, measurement tables were created according to body, arm, collar and clothing cutting characteristics and graphic drawings were made. According to the findings obtained from the measurement charts, typological feature tables were determined that define the features as body, collar, arms and skirts. In the directions of the findings obtained from typological feature tables, typological classification was made , diagrams were created and interpreted. 7 different body types, 5 different collar types and 6 different arm types were reached in the ucetek entari ( triple skirt) used in the traditional life. 5 different body types, 2 different collar types and four 4 different arm types have been reached in velvet bindallı bindings that are shaped by western influence and continue to be traditional. 12 different body types, eleven 11 different collar types and ten 10 different arm types have been reached in the entaries which are shaped by western influence and continuity of tradition. The pair of skirt blouses, which are shaped entirely in western fashion, have reached7 different body types,5 different body types and 5 different collar types