İLKÖĞRETİM 4. VE 5. SINIF DÜZEYLERİNDEKİ TÜRKÇE METİNLERDE CÜMLE UZUNLUĞU, KELİME UZUNLUĞU VE KELİME HAZİNESİNİN OKUNABİLİRLİK ÜZERİNE ETKİSİ

Evrenini ilköğretim 4 ve 5.sınıf düzeyindeki Türkçe metinlerin oluşturduğu araştırmada, ortalama kelime uzunluğu, ortalama cümle uzunluğu ve kelime hazinelerinin kullanım sıklığı değişkenlerinin, metinlerin okunabilirliği (anlaşılabilirliği) üzerindeki etkileri incelenmiştir. Metinler 4. ve 5. sınıf düzeylerinden 10 öğrenciye okutularak verilen açık uçlu soruları cevaplamaları istenmiş, değerlendirme sonucu elde edilen puanların aritmetik ortalaması alınarak metinlerin okunabilirlik puanları belirlenmiştir. Diğer yandan metinlerin ortalama kelime uzunlukları ve ortalama cümle uzunlukları ile metinlerdeki kelime hazinesi kullanım sıklığı, çalışma sürecinde geliştirilen elektronik Türkçe metin analizi (eTma) isimli program kullanılarak analiz edilmiştir. Okunabilirlik puanları bağımlı değişken, metinlerin ortalama kelime uzunlukları, ortalama cümle uzunlukları ile kelime hazinesi kullanım sıklıkları bağımsız değişkenler olmak üzere, veriler üzerinde çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda bağımsız değişkenlerin bir arada bir metnin okunabilirliğini %22 oranında (R= 0.471 ve R2= 0.222) yordayabildikleri ortaya çıkmıştır. Bu sonuçtan hareketle okunabilirlik üzerinde tahmin gücü daha yüksek olan başka değişkenlerde bulunduğu söylenebilir. Regresyon katsayılarının anlamlılığına ilişkin t-testi sonuçları incelendiğinde ise kelime hazinesi kullanım oranı değişkeninin diğer değişkenlere göre okunabilirlik puanı üzerinde daha anlamlı bir yordayıcı olduğu görülmektedir. Dolayısıyla bu değişken, okunabilirlik üzerine yapılan araştırmalarda dikkate alınması gereken bir değişken olarak değerlendirilebilir.This study examines the effects of the variables the average word length, the average sentence length and frequency of use of the vocabulary on the readability of Turkish texts. The sample of this study was 30 Turkish texts on the level of the fourth and fifth grades of primary education. Ten students on corresponding grades read the texts and answered five open-ended questions about the contents of the texts. The readability scores of the texts were determined by calculating the average scores which were obtained by evaluating the answers. Average sentence lenght, average word lenght and frequency of use of vocabulary in the texts were analyzed using a program called electronic Turkish text analysis developed in the process of this study. While the readability scores were dependent variables, average sentence lenght, average word lenght and frequency of use of vocabulary in the texts are independent variables. Multiple regression analysis was utilized to understand the impact of independent variables on readability. Results show that the independent variables estimated the readability of a text at a rate of 22%. According to this result, it can be said that there could be different variables that estimate the readability of a text more strongly. When the t-test results about significance of regression coefficients were analyzed, it is obvious that the variable of vocabulary use rate is more significant predictor on the readability score than the other two variables. Consequently, the variable of vocabulary usage rate can be considered as a variable that must be taken into consideration in future researches about readability