City of Mardin in the 18th Century

XVIII. Yüzyıl Mardin tarihini ortaya koymaya çalışan bu tez esas olarak Osmanlı mahkeme kayıtlarını kaynak olarak ele almıştır. Şer'iyesicilleri XVI. yüzyılın başlarından olmak üzere XIX. yüzyılın son çeyreğine kadar Osmanlı mahkemelerinde tutulan kayıtları muhteva etmektedir. Mahkemedeki kâtipler tarafından, el yazıları ile tutulan bu defterler kendilerine özgü bir defteroloji içermektedir. Son elli yıl içerisinde Osmanlı klasik dönemi ile ilgili şehir tarihi araştırmacılarının sıklıkla başvurduğu bir kaynak olma özelliğini gösteren şer'iye sicilleri, adli-hukuki bilgiler verdiği kadar idari işleyişten, sosyal hayata, hatta ekonomik duruma dair hayati bilgiler vermektedir. Mardin kendine has mimari yapısı, bünyesinde bulundurduğu farklı kültür ve etnik unsurları ile incelemeye tabi tutulmuş farklı bir kenttir. Kentte yaşayan Müslüman nüfus kadar gayrimüslim nüfusun bir birleriyle hoşgörü içerisinde yaşamaları bu tezde yer alan konulardandır. Bu çalışma Mardin'e kendine özgü bir uslup kazandıran mimarisi ile şehirdeki idari sosyal ve ekonomik faktörleri incelemeyi amaçlamaktadır. Daha fazla açmak gerekirse Ortaçağ ve Osmanlı klasik dönemi Mardin'i için bugüne kadar yapılmış tespitlerin XVIII. yüzyılda hangi oranda devam ettiği, yeni olgu ve değişimlerin ortaya çıkıp çıkmadığı, İstanbul, Bağdat ve Diyarbekir gibi güç merkezlerinden uzak olmasına rağmen halkın buralardaki olaylardan nasıl etkilendiği, Osmanlı Devleti'nin genelindeki problemlerin yerele nasıl yansıdığı ve Mardin'de yaşayan halkın sosyo-ekonomik durumu ortaya çıkarmak bu tezin amaçlarını oluşturmaktadır. Bu araştırmanın bir diğer sebep ise XVIII. yüzyılda iyice su yüzüne çıkan merkezi yönetim ile yerel aileler arasındaki güç ilişkilerini incelemek ve bu ailelerin toplumsal ve siyasi hayatta yer alma mücadelelerini Mardin özelinde inceleyerek Osmanlı Tarihi'nin bu yüzyılına katkıda bulunmayı amaçlamıştır. Yerel tarih araştırmalarının en önemli özelliklerinden biri olan genel çerçeveye dair sunulan iddiaları-verileri bir tür test etme imkânını bulduğumuz bu çalışmada, Mardin'in her dönemine damgasını vuran aşiret olgusunu göz ardı etmeden, bu sosyal örgütlenmenin şehir tarihine katkılarını ortaya çıkarmaktadırThis thesis that tries to introduce the 18th century history of Mardin utilized the Ottoman court records principally as a source. The registrations of the religious court contain the records kept in the Ottoman courts from the beginning the 16th century to the last quarter of the 19th century. These books handwritten by the clerks in the court contain a sui generis book-keeping style. The registrations of the religious court that have come to be a source referred by the urban history researches regarding the Ottoman classical era within the last fifty years provide, in addition to the judicial-legal one, information about the administrative structure, social life, and even economical condition. Mardin is a different town studied through its unique architectural structure and different cultural and ethnical factors it has in its structure. Living in the town with tolerance by the Muslim population and non-Muslim population is among the topics handled within this dissertation. This study aims at delving into the architecture that provides Mardin with a unique style and the social and economical factors within the province. In a broader sense, the ratio of continuation of the determinations heretofore conducted for the Mardin of the Middle Age and the Ottoman classical era in the 18th century, whether new changes have occurred, the fact that how the people were affected by the events in the region despite the distance from the power centres like Istanbul, Bagdad, and Diyarbakir, the fact that how the problems encountered in the generality of the Ottoman Empire were reflected to the locality, and the revelation of the social and economical status of the populace living in Mardin constitute the objective of this thesis. Another reason for this research is to scrutinize power relations between the central administration and the local families that came to surface very clearly in 18th century and to contribute to this century of the Ottoman History by way of studying the struggles of such families to take place in the social and political life specifically in respect of Mardin. In this study, in which we found the opportunity to test the claims-data presented for the overall framework, one of the most important characteristics of the local history researches, without overlooking the phenomenon of tribes that marked every period of Mardin, the contributions of such social organization to the history of the province are revealed