The decrease of the Ottoman Empire's domination in the danube and Adakale (1804-1923)

15. yüzyılda Tuna kıyılarına varan Osmanlı Devleti bir müddet sonra Adakale'yi iskân etmiştir. Tuna Nehri, Osmanlı Devleti için siyasi, askeri ve ekonomik açılardan stratejik bir önem arzetmiştir. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Romanya ve Sırbistan Krallıları hudutlarının kesişme noktasında yer alan Adakale, Tuna üzerindeki seyr ü seferi kontrol bakımından büyük önem taşımıştır. Bir anlamda doğu ile batıyı buluşturan Adakale, Osmanlı Devleti'nin Avrupa içlerine doğru yaptığı seferlerde ileri karakol durumunda olmuştur. Demirkapı Boğazı ve Tuna Nehri'nin geçiş güvenliğine hâkim olan Adakale, Osmanlı Devleti ile Avusturya-Macaristan İmparatorluğu arasında sık sık el değiştirmiştir. Adakale'ye hâkimiyet değişse de ada halkı Türklüğünden hiçbir şey yitirmeden uzun yıllar varlığını korumuş ve Osmanlı Devleti'ne olan bağlılığını kaybetmemiştir. Adakale, 1878 Berlin Antlaşması'nda unutulması nedeniyle Osmanlı hâkimiyetinde kalmaya devam etmiştir. Osmanlı Devleti ada üzerindeki hükümranlık hakkından feragat etmediğini nahiye müdürü göndermeye devam etmekle göstermiştir. Rusya, Sırbistan ve bilhassa Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun Adakale üzerindeki hesapları ve faaliyetlerine karşı Osmanlı Devleti'nin tutumu da Adakale'nin ne kadar önemli bir yer olduğunu göstermesi bakımından oldukça önemlidir. Bu sebeple yapılan bu çalışmada Adakale'nin Osmanlı hâkimiyetine geçtiği tarihten elden çıktığı tarihe kadar fiziki, idari, iktisadi, sosyal ve kültürel yapısı ele alınmaya çalışılmıştır. 20 Kasım 1922-4 Şubat 1923 tarihleri arasındaki Birinci Lozan Görüşmelerinde Adakale'den hiç bahsedilmemiştir. Lozan Görüşmelerine ara verildikten sonra İsmet İnönü Ankara'ya dönmüş ve TBMM'de yapılan gizli oturumlarda Adakale gündeme gelmiştir. Daha sonra İkinci Lozan Görüşmelerinde Adakale üzerindeki Türk talepleri dile getirilmiştir. Bu durum Büyük Devletler ve Romanya temsilcileri tarafından şaşkınlıkla karşılanmıştır. 24 Temmuz 1923 tarihinde imzalanan Lozan Barış Antlaşması'nın hiçbir madde ve eklerinde yer almayan Adakale, alt komisyon tutanaklarıyla Romanya'ya terk edilmiştir. Adakale her ne kadar yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'ne ait değilse de tarihi bağlardan dolayı ada halkı Türkiye'den kopmamıştır.In 15 century, the Ottoman Empire arrived up to the shores of the Danube and after for a while they had been inhabited Adakale. Danube River had had a vital importance in many aspects such as political, military, economic and strategic for the Ottoman Empire. Adakale, where had been placed at the junction of the borders of Austro-Hungarian Empire, Romania and Serbian Kingdoms, had great deal importance, especially in terms of control of the voyages on the Danube. In other words; Adakale in which joins east and west, had played an important role as frontward outpost for the Ottoman Empire in order to march into the interior of the European. Adakale, where has dominated the transition security both for Danube River and Iron Gates, had been changed hands many times between the Ottoman Empire and the Austro-Hungarian Empire. Although its ruler had changed the folk of the island continued their life for a long time without losing anything about their Turk origins and their commitment to the Ottoman Empire. Adakale, continued to be ruled by Ottoman Empire due to forgetting in the 1878 Berlin Treaty. By continuing to send a sub-district director, the Ottoman Empire showed that they did not forgive their right of sovereignty over the island. The attitude of the Ottoman Empire towards the plans and activities of Russia, Serbia, and in particular Austro-Hungarian Empire on the Adakale had showed how Adakale had been important. Therefore, in this study we trying to investigate physical, administrative, economic, social and cultural structure of Adakale until date of the Ottoman Empire had conquered and the date of its changed hand. Between 20 November 1922-4 February 1923 in the first Lausanne Negotiations Adakale had never been mentioned.After the Lausanne Negotiations had a break, Ismet Inonu had returned to the Ankara and than in the secret meetings in the TBMM it had began to spoke. After that in the second the Lausanne Negotiations Turkish demands on Adakale had been expressed. This occasion was met with grade amazement by representatives of the United States and Romania. Adakale had never mentioned in any of the on and adds of Lausanne Peace Treaty which was signed on 24 July 1923 and by the official reports of the sub-committee it has been abandoned to Romania. Although, Adakale wasn't a part of the newly founded Republic of Turkey due to their historical background the people of island had never been apart from the Turkey