MICRO SECTIONALIZATION OF GOLBASI SEP ZONE WITH THE USAGE OF MULTI-CRITERIA ANALYSIS TECHNIQUES ACCORDING TO THE GEO-ENVIRONMENTAL CRITERIA IN CBS DATABASE

Doğal kaynak zenginliği bir ülkenin gelişmişlik düzeyini belirleyen temel adımlardan birisidir. Sanayileşmede ki ilerleme ile doğal olan her unsurun (toprak, su, hava, bitki örtüsü, yaban hayatı vs.) tüketimi paralellik gösterir. Ancak gelişmiş ülkelerin jeo çevresel değerlere verdikleri önem kentleşme ile birlikte teknolojinin de gelişmesini sağlamış ve plancıların arazi kullanımında doğal kaynakları tahrip etmeden gelecekte olası kullanımlar için çözümler üreterek planlar ve analizler yapmasına imkan tanımıştır. Bütün bu gelişmelerin yanında hukuki boşluklardan kaynaklanan plansız yapılaşma, rant oluşturma, ve yanlış imar uygulamaları ile tükenmeyeceği düşünülen doğal kaynaklar üzerinde ekosistem değişimleri meydana gelmektedir. Bu nedenle Ankara'nın en önemli havzası olan Gölbaşı Mogan ve Eymir gölleri çevresi 1991 de ÖÇK bölgesi ilan edilmiştir. Bu çalışmada 1992-2008 yılları arasında bu bölgede yaşanan doğal kaynak değişimleri CBS tabanında uzaktan algılama ile geçmiş ve güncel arazi kullanım haritalarından faydalanılarak incelenmiştir. Ayrıca bu değişimler doğrultusunda çok kriterli analiz tekniklerinden AHP istatistiksel modeli kullanılarak jeo çevresel değerlerin koruma önceliklerine göre alan beş farklı mikrobölge olarak derecelendirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre oluşturulan koruma öncelikleri haritası değerlendirilerek planlamaya yönelik öneriler getirilmiştir. On altı yıl içinde arazi kullanımında ki en önemli değişimler, 1703 ha'lık artış ile yerleşim alanlarında olmuştur, buna bağlı olarak tarım alanları, açık alanlar ve ağaçlık alanlar toplamında 1815 ha'lık küçülme yaşanmıştır. Ayrıca koruma alanı olmasına rağmen sanayi ve depolama alanlarında da 643 ha'lık artış tespit edilmiştir. Bu değişimler jeolojik açıdan akifer ve akifer reşarj alanları üzerinde bulunduğundan su kaynaklarında kirliliğe sebep olmaktadır.Abundance of natural resources is one of the main steps for the development level of a country. Progress of industrialization has a parallelism with the consumption of every single natural element (soil, water, air, flora, wildlife, etc.). However, importance given by industrialized countries to those geoenvironmental values contributed to technological progress with urbanization, and this enabled planners to prepare plans and analyses, and to produce solutions for future possible usage of natural resources without destroying them. On the other hand, ecosystem changes appear over natural resources, which are not thought be finished, due to unplanned construction caused by the legal gaps, rentiership and wrong development plans. For this reason, Golbasi, Mogan, and Eymir lakes, the most important basin of Ankara is declared as SEP (Special Environmental Protection) zone in 1991. In this study, changes in natural resources in this area from 1992 to 2008 are examined according to remote detection with CBS database and past and contemporary territorial usage maps. Moreover, the zone is separated and graded to five different micro-sections according to the priorities of the protection of geo-environmental values, with the usage of AHP statistical model among multi – criteria analysis techniques through these changes. Suggestions for planning are developed through the evaluation of map for protection priorities prepared according to the results of the analyses. The most significant changes during the sixteen-year period in territorial usage are seen in inhabited areas with an increase of 1703 ha, and a relevant decrease of 1815 ha happened in agricultural areas, forest areas, open areas. In addition, an increase of 643 ha is detected in the areas of industrial facilities and storage despite the territory is declared as a protection zone. These changes are happened in geological aquifer zones and aquifer recharge areas and therefore cause pollution in water resources