PİYANO EĞİTİMİNDE MAKAMSAL YAPIDAKİ ESERLERİN SESLENDİRİLMESİNDE KARŞILAŞILAN TEKNİK GÜÇLÜKLER VE MODEL ÖNERİLERİ

Bu araştırmanın beş alt amacı vardır. Araştırmanın birinci alt amacı; müzik öğretmenliği anabilim dallarındaki piyano eğitimi sürecinde, Türk besteci ve müzik eğitimcilerimizin eserlerinden hangilerinin seslendirildiğini tespit etmektir. İkinci alt amaç da; bu eserlerin seslendirilme sıklıklarını belirlemektir. Üçüncü alt amaç; makamsal yapıdaki solo piyano eserlerinin zorluk derecelerinin belirlenmesinde kullanılabilecek bir zorluk-kolaylık ölçeği modeli sunmaktır. Dördüncü alt amaç; makamsal yapıdaki solo piyano eserlerinin seslendirilmelerinde gözlenen sorunlar ile bu sorunların kaynağındaki teknik güçlükleri ve çözümlerine yönelik teknik alıştırmaları içeren bir model örneği sunmaktır. Beşinci alt amaç ise; oluşturulan bu modelin, eserlerin seslendirilmesindeki başarı durumu üzerindeki etkililiğini sınamaktır. Bu araştırmanın deseni 'betimsel' ve 'deneysel' olmak üzere iki boyuttan oluşmaktadır. Araştırmanın beş farklı alt amacına ulaşılabilmesi için; 'betimsel' iv boyutta anket uygulaması ile gözlem yapılmış; 'deneysel' boyutta ise kontrolsüz ön test- son test modeli kullanılmıştır. Araştırmanın birinci örneklem grubunu; 2006-2007 Eğitim-Öğretim yılında 11 müzik öğretmenliği anabilim dalının lisans 3. sınıflarında öğrenim görmekte olan 272 öğrenci oluşturmaktadır. Bu müzik öğretmenliği anabilim dallarının bağlı bulundukları üniversiteler şunlardır: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, İnönü Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Pamukkale Üniversitesi, Selçuk Üniversitesi, Uludağ Üniversitesi ve Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Araştırmanın birinci ve ikinci alt amaçlarına ulaşılabilmesi için gerekli veriler; literatür taraması ve anket yoluyla toplanmıştır. Araştırmanın üçüncü alt amacı çerçevesinde bir zorluk-kolaylık ölçeği modeli sunulmuştur. Bu ölçekten; en çok seslendirildiği belirlenen 5 makamsal yapıdaki solo piyano eseri ile denk düzeylerde bulunan ve seslendirilmeyen 5 solo piyano eserlerinin seçimi aşamasında faydalanılmıştır. Bu modelde yer alan ölçütler ise; en çok seslendirildiği tespit edilen 5 makamsal yapıdaki solo piyano eserlerinin, müziksel öğelerinin analizlerinden elde edilen verilerin gruplandırılması yoluyla belirlenmiştir. Araştırmanın ikinci örneklem grubunu; 2007-2008 Eğitim-Öğretim yılında Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Öğretmenliği Anabilim Dalı'nın lisans 3. sınıfında piyano öğrenimi görmekte olan 26 öğrenci oluşturmaktadır. Dördüncü alt amaç çerçevesinde, araştırmanın deneysel boyutu için seçilen 26 öğrencinin, araştırma kapsamına alınan 10 makamsal yapıdaki solo piyano eserini seslendirmede karşılaştıkları sorunlar 'gözlem' yapılarak tespit edilmiştir. Bu tespitin yapılabilmesi için, konu alanı uzmanlarının görüşlerine başvurularak hazırlanıp geliştirilen veri toplama aracından (gözlem formu) faydalanılmıştır. Araştırmanın son alt amacına ulaşılabilmesi için gerekli veriler ise; literatür taraması ve kontrolsüz ön test-son test modelindeki deney aracılığıyla elde edilmiştir. Verilerin istatistiksel çözümlemelerinde SPSS 11.5 paket programından faydalanılmıştır. Yan dağılımlarda frekans (f) ve yüzde (%) kullanılmıştır. İlişkisel çözümlemeler için de; yine bu programda yer alan çift yönlü t- testi kapsamındaki, ortalama farkları ve korelasyon testlerinden faydalanılmıştır. Yan dağılımlarda da; ortalama (X ), standart sapma (SS), standart hata (Sx) ve korelasyon (r) değerleri verilmiştir. Anlamlılık değeri (p) ise; 0,05 kabul edilmiştir. Araştırma sonucunda; birinci örneklem grubunu oluşturan öğrencilerin yarıya yakın bir bölümünün (%45,6), piyano öğrenimleri süresince Türk besteci ve müzik eğitimcilerimizin solo piyano eserlerini seslendirmedikleri, yarıdan fazla bir bölümünün ise (%54,6) bu eserleri seslendirdikleri saptanmıştır. 3. sınıf öğrencilerinin, Türk besteci ve müzik eğitimcilerimizin solo piyano albümlerinden seslendirdikleri eserlerin sıralaması en çok seslendirilenlerden en az seslendirilenlere doğru şöyledir: Muammer Sun'un Köçekçemsi (18), Necdet Levent'in Özlem (18), Ulvi Cemal Erkin'in Kağnı (17), Ahmed Adnan Saygun'un Ninni (16) ve İlhan Baran'ın Söyleşi (16) isimli eserleri. Yukarıda isimleri sayılan eserlerin müziksel analizlerinden; müzik öğretmenliği anabilim dallarındaki piyano eğitimi sürecinde sıklıkla seslendirilen Türk eserlerinin, makamsal yapıdaki solo piyano eserleri oldukları sonucuna varılmıştır. Araştırmanın deneysel boyutunda kullanılmak üzere seçilen 10 eserin müziksel öğelerinin analizlerinden elde edilen bulguların gruplandırılması sonucunda da, örnek bir zorluk-kolaylık ölçeği modeli oluşturulmuştur. Araştırma kapsamında gerçekleştirilen gözlem sonucunda; makamsal yapıdaki solo piyano eserlerinin seslendirilmelerinde başlıca şu sorunlar tespit edilmiştir: Hatalı seslerin ortaya çıkması, Bağlarda istenmeyen kopmaların meydana gelmesi, Farklı teknik ya da ritmik yapıların bir arada seslendirilmelerinde, bu teknik ya da ritmik yapılarda bozulmaların oluşması, Müzik cümlelerinin yeterince ifade edilememesi, 1-4-5 akorlarının her bir notasının net bir biçimde seslendirilememesi ve doğru parmak numaralarının kullanılamaması, Ritim kümelerinin bozulması, Tempoların aksatılması. Bu sorunların kaynağındaki teknik güçlüklerin ise şunlar olduğu belirlenmiştir: Eserin makam/mod seslerinin yeterince kavranamamasından kaynaklanan güçlükler, Birbirinden farklı teknik ya da ritmik yapıların bir arada kullanımından kaynaklanan güçlükler, Artikülasyon tekniğinden kaynaklanan güçlükler, El pozisyonunun değişiminden kaynaklanan güçlükler, Akor tekniğinden kaynaklanan güçlükler, Dizi tekniğinden kaynaklanan güçlükler, Ezgi yürüyüşünün kavranamamasından kaynaklanan güçlükler, Süslemelerden kaynaklanan güçlükler, Arpej tekniğinden kaynaklanan güçlükler. Araştırmanın bu aşamasında yapılan çözümlemeler sonucunda; bu teknik güçlüklerin eserlerde karşılaşılma durumları ile çözümlerine yönelik geliştirilen alıştırmaları içeren bir model örneği sunulmuştur. Makamsal yapıdaki solo piyano eserlerinin seslendirilmelerinde karşılaşılan teknik güçlüklerin çözümlerine yönelik olarak geliştirilen bu model örneği ise araştırma kapsamında yer alan kontrolsüz ön test-son test modelindeki deney aracılığıyla test edilmiştir. Bu aşamada yapılan çözümlemeler sonucunda; araştırmanın ikinci örneklem grubunu oluşturan öğrencilerin alıştırmaları çalıştıktan sonraki ortalamalarının, öncesine kıyasla yükseldiği sonucuna varılmıştır. SPSS 11.5 paket programında yer alan çift yönlü t- testi kapsamındaki ön ve son test korelasyonlarından elde edilen bulgulara göre; Ritimleri doğru uygulayabilme ölçütündeki korelasyon değeri: 0,77 bulunmuştur. % 77'lik bu korelasyondan, ön test ve son testten elde edilen bulgular arasındaki farkın geliştirilen teknik alıştırmalardan kaynaklandığı sonucuna ulaşılmıştır. Aynı şekilde Notaları doğru seslendirebilme, Parmak numaralarını doğru kullanabilme ve Kabul edilebilir bir tempoda seslendirebilme ölçütlerinde bulunan korelasyon değerlerinin yüksekliği de yine, bu ölçütlerde sağlanan ilerlemelerin alıştırmaların çalışılmasından kaynaklandığını gösterir niteliktedir. Korelasyon testlerine ilişkin bulgulardan; Müzik cümlelerini doğru ifade edebilme ve Temel piyano tekniklerini doğru uygulayabilme ölçütlerindeki korelasyon değerlerinin ise, diğer ölçütlerle kıyaslandığında daha düşük olduğu sonucuna varılmıştır. Bu durum; söz konusu ölçütlerde sağlanan ilerlemelerde, alıştırmaların çalışılmasından ziyade daha başka etkenlerin etkili olabileceği düşüncesini doğurmuştur. Araştırmanın sonuçları ışığında; müzik öğretmenliği anabilim dallarındaki piyano eğitiminde makamsal yapıdaki eserlerin seslendirilmelerine, zorluk derecelerinin belirlenmelerine ve çalışılmalarına yönelik geliştirilecek alıştırmalarda izlenecek yaklaşımlara ilişkin olarak öneriler sunulmuştur.the state of the playing of our Turkish composers' and music educators' works and the playing frequencies of these works. The third sub-aim is to form a hardnesseasiness scale model that can be used in determining the hardness degrees of piano works in modal tone structure. The fourth sub-aim is to present a model sample including the problems observed in the playing of solo piano works in modal tone structure together with the principle technical difficulties of these problems and technical exercises aimed at solving these problems. The fifth sub-aim is to test the effectiveness of this model on the success of the playing of these works. Design of this study is formed by two dimensions such as descriptive and experimental. The study is includes the designs of questionnaire, observation and uncontrolled pre-test and post-test in order to attain its five sub-aims. The first sample group is composed of 272 undergraduate students studying in the third year of 11 music education programs in 2006-2007 school years. The universities of those ix disciplines are the following: Abant İzzet Baysal University, Dokuz Eylül University, Gazi University, İnönü University, Karadeniz Teknik University, Marmara University, Mehmet Akif Ersoy University, Pamukkale University, Selçuk University, Uludağ University ve Yüzüncü Yıl University. The data necessary to attain the first two sub-aims at this stage is obtained by literature review and questionnaire. The third sub-aim is to form a hardness-easiness scale model as part of the study. 5 modal tone structured solo piano works which are most frequently played and 5 modal tone structured solo piano works of equal levels which are not played in piano education are determined through this scale. The data required at this stage of the study is obtained through literature review and a hardness-easiness scale formed on the basis of the modal tone analysis of frequently played piano works. The second sample group of the study is consisted of the 26 undergraduate students studying piano in the third year of Music Education in the Department of Fine Arts Education at Gazi University in 2007-2008 school years. In the scope of fourth sub-aim, in order to do experimental dimension of the research, faced problems of 26 students who were selected during the playing out of piano works in 10 modal tone structures were defined by observations. It has been benefited from the data 'observation form' which has been prepared and developed by having recoursed to the opinions of the specialists of the field in question to implement this test. The data required for the fifth sub-aim of the study is obtained by literature review and an experiment of pre-test and post-test. SPSS 11.5 pack is utilized in the statistical analysis of the data. Frequency (f) and percentage (%) are used in side dispersions. For the relational analysis, mean differences and correlation tests within the same program are utilized. In this context, values of mean (X), standard deviation (SS), standard error (Sx) and correlation (r) are given. Significance value (p) is considered as 0, 05. The results of the study reveal that almost half of the students (45.6 %) in the first sample group haven't played the Turkish composers' and educators' solo piano works during their piano educations and more than half of the students (54.4%) have played them. It has been concluded that the third year students have most frequently played Muammer Sun's Köçekçemsi (18), Necdet Levent's Özlem (18), Ulvi Cemal Erkin's Kağnı (17), Ahmed Adnan Saygun's Ninni (16) and İlhan Baran's Söyleşi (16) respectively. Through the modal tone analysis of the works mentioned above, it is deduced that piano works in modal tone structure in which modal scales are used are the works that are most frequently played during the piano education in the departments of music education. Also, a sample hardness-easiness model is formed by the classification of the findings obtained from the analysis of the modal tone components of the works. As a result of the analysis related to the observation side of the study, it has been found out that the problems basically observed in the playing of piano works in modal tone structure are occurrence of wrong sounds, undesired breaks in the cords, deformation in the technical and rhythmical structures during the playing of these structures together, inadequate expression of music statements, failure in the playing of every single modal tone note of 1-4-5 chords and in the use of correct finger figures, deformation in the rhythm groups and disruption of beats. The technical difficulties on which these problems are based on are defined as the difficulties resulting from; inadequate comprehension of modal sounds, the use of different technical or rhythmical structures together, the articulation technique, change in hand position, chord technique, scale technique, figurations and arpej technique. A sample model including the encounter extents of the technical problems in question in the works and exercises developed for their solutions is offered as a result of the analysis done at this stage of the study. The sample model developed for the solutions of the technical difficulties encountered in the playing of piano works in modal tone structure are tested through the experiment with uncontrolled pre-test and post-test included in the study. At the end of the analysis at this stage of the study, it is concluded that the students consisting of the third sample group get higher grades after they study the exercises than they do before. Considering the findings obtained through the pre-test and posttest correlations in the double sided t-test included in SPSS 11.5 program, the correlation value refering to the criterion of being able to apply the rhythms correctly is found to be 0,77. From this 77%-correlation, it is deduced that the difference between the findings of pre-test and post-test have resulted from the technical exercises developed. Similarly, the highness of the correlations found in the criteria of being able to vocalize the modal tone notes correctly, being able to use the finger figures correctly and being able to vocalize in an acceptable rhythm shows that the improvement in these criterion has resulted from the study of the exercises. On the other hand, the correlation values of the criteria of being able to express the music statements correctly and being able to apply the basic piano techniques correctly are found to be lower in comparison with the other criteria. This has revealed the idea that some other factors rather than the study of the exercises have been effective in the improvements achieved in the criteria in question. In the light of the study, suggestions related to the playing of modal tone structured works in piano education in Music Education Departments and to the approaches to be followed in the exercises aimed at determining the difficulty levels of these works are offered