Uncanny Spaces

Tekinsizlik kavramı son birkaç yüzyılda bastırıldığı yerden gün yüzüne çıkan ve günümüzde birçok yerde kendini hissettiren bir duygudur. İlk olarak felsefe ve kısa hikâyelerde yer alan bu kavram sonraları psikanalizin sınırlarına taşınmış, özellikle Freud'un tekinsizlik üzerine yazdığı makale birçok alan için referans noktası oluşturmuştur. Mimarlıkta hiç kuşkusuz bu alanlar içerisindedir. Ancak mekân üzerinden tartışılan tekinsizlik kavramı, psikanaliz ve diğer kuram tartışmalarının temsili olmaktan ziyade bu tartışmaları ortaya koyan bir aracı niteliğindedir. Çünkü mekânın tekinsizliği, dışardan bir elin mekâna sonradan yerleştirdiği tekinsiz bir etkinin sonucu olarak değil, çok katmanlı bir yapıya sahip olan mekânın katmanlarında saklanan tekinsizliğin uyandırılmasıyla gerçekleşmektedir. Her saklanan tekinsizlik ise saklandığı mekâna göre farklılıklar göstermekte, uyandırılan tekinsizlikle mekân farklı kombinasyonlar oluşturarak farklı ölçeklerde ve farklı şekillerde mekânın birçok tekinsiz halini oluşturmaktadır. Mekâna musallat olmuş gibi gözüken bu durum sadece deneyimin yaşandığı mekânlarda değil aynı zamanda simülatif mekânlarda da kendini göstermektedir. Her ne kadar geniş bir yelpazede kendine varlık alanı bulsa da tekinsizlik en iyi kent mekânlarında deneyimlenmektedir. Bu mekânlar Anthony Vidler'in de bahsettiği gibi tekinsizliğin en iyi duyumsandığı iç mekânın mahremiyetiyle başlayarak kentin ara sokaklarından belirli kimliğe kavuşmuş kent mekânlarına doğru uzanmaktadır. Bu çalışma, çeşitli ölçeklerdeki mekânın tekinsiz olma haline odaklanarak tekinsizliğin mekân üzerindeki negatif etkisini ters yüz eden olumlayıcı tavırlar üzerine bir değerlendirme içermektedirThe concept of uncanny is a feeling which was suppressed in the last few centuries and is felt in many places today. At first, the concept appeared in philosophy and short stories but later, it was associated with psychoanalysis. Especially the article that Freud wrote about the uncanny was the reference point in many fields. Undoubtedly, architecture is also one of these fields. However, the concept of uncanny which is debated over the space is not a representation of debates about psychoanalysis and other theories, but a means that presents these debates. Because the uncanniness of the space is not the result of an uncanny impact that was placed in the space subsequently, but the evoking of this uncanny feeling that is hiding in the layers of the multilayered space. Each hidden uncanny differs in the space it is hidden and with the uncanny; the space forms various combinations and forms many uncanny spaces in different scales and ways. This feeling, which seems to haunt the space, does not just reveal itself in real spaces; it also shows its face in simulative spaces. Although the uncanniness exists in a wide range of areas, this feeling of uncanny is best experienced in urban spaces. Starting from the privacy of the spaces, this feeling of uncanny reaches out to the urban spaces -as Anthony Vidler mentioned before. This study contains an evaluation about the positive attitude that turns the negative effect of the uncanny over the space by focusing on different sizes of uncanny spaces