Michał Hanel ze Lwowa – lekarz i poseł Jagiellonów

This article is an attempt to present the Michał Hanel’s biography and the history of his social advancement. He was ennobled citizen of Lviv and medicine doctor who became the archpriest of Buda church and the provost of Esztergom as well as the personal doctor of Władyslaw II Jagiellon, the king of Hungary and Czech.Hanel’s career in court structures and church hierarchy is an example of strong relationships between Polish Kingdom, Hungarian Kingdom and Czech Kingdom under the rule of Jagiellonian dynasty and also an example of the possibilities of social and economic advancements in the first half of the 16th century. Hanel participated in the institution of dynasty marriages and as an envoy he carried classified messages between Buda and Krakow. As a longtime confessor and personal doctor of Władysław king, he became a figure salient for the current affairs in the Kingdom of Hungary, and Polish-Hungarian relations in the early decades of the 16th century.The main aim of this article is to reconstruct the way in which Hanel advanced in social circles. The next step is to compare the said way to other examples of social advancement known to historiography. The results of my research are presented in the form of case study. Moreover, another, equally important aim of the study is to contribute to the debate on the division of estates in Europe in the Jagiellonian period. I hope that this article will serve to start investigation into the biography of Michał Hanel and the history of his family.Niniejszy artykuł jest próbą prezentacji postaci i awansu społecznego Michała Hanela, nobilitowanego obywatela Lwowa, doktora medycyny Uniwersytetu Bolońskiego, nadwornego lekarza króla Czech i Węgier Władysława II Jagiellończyka, a także archiprezbitera kościoła NMP w Budzie i prepozyta kościoła św. Stefana w Ostrzyhomiu.Kariera Michała Hanela w strukturach dworskich i hierarchii kościelnej jest przykładem silnych związków miedzy królestwami Polski, Czech i Węgier pod panowaniem dynastii Jagiellonów oraz możliwych ścieżek awansu społecznego i majątkowego na przełomie XV i XVI w. Działając ponad granicami królestw brał czynny udział w polityce dynastycznej Jagiellonów. Jako poseł i dyplomata uczestniczył w kreowaniu królewskich mariaży oraz przekazywał poufne informacje miedzy dworami w Budzie i Krakowie. Pełniąc wieloletnią funkcję osobistego lekarza i spowiednika króla Władysława II Jagiellończyka stał się postacią o niemałym znaczeniu dla bieżącej polityki Królestwa Węgier oraz relacji polsko-węgierskich w pierwszych dekadach XVI w.Celem prezentowanego artykułu jest odtworzenie na podstawie rozproszonych i niejednoznacznych źródeł drogi awansu Michała Hanela, a następnie porównanie jej z rozpoznanymi już w historiografii przykładami awansu międzystanowego i przedstawienie wypracowanych wniosków w postaci dość powszechnego ‘studium przypadku’. Równorzędnym celem moich rozważań jest także dyskusja z popularnymi tezami dotyczącymi hermetycznego podziału stanowego w Europie Jagiellonów