Microbial Characteristics of Vertisol Under Different Fertilization Systems Mikrobiološke karakteristike smonice u uslovima primene različitih sistema đubrenja

Abstract The present study evaluates the effect of increasing rates of mineral nitrogen (90; 120; 150 kg×ha -1 ), liquid manure (80 t×ha -1 ) and solid manure (45 t×ha -1 ) on the microbial properties of vertisol (total number of microorganisms, numbers of actinomycetes and cellulolytic microorganisms) under maize. The research results showed dependence of the number of the test groups of microorganisms on the type and rate of fertilization, as well as on the date and zone of sampling. Namely, lower nitrogen fertilization rates (90 and 120 kg×ha -1 ) induced a significant increase in the total number of microorganisms, whereas the high rate (150 kg×ha -1 ) had a depressive effect, especially in maize edaphosphere. However, the numbers of actinomycetes and cellulolytic microorganisms were not reduced under these treatments. The organic fertilizers applied had a stimulatory effect on the above soil biological parameters. Keywords: microorganisms, soil, mineral fertilizers, organic fertilizers, maize Rezime U radu je prikazan uticaj rastućih doza mineralnog azota (90; 120; 150 kg×ha 1 ), tečnog (80 t×ha -1 ) i čvrstog stajnjaka (45 t×ha -1 ) na mikrobiološke karakteristike smonice (ukupna brojnost mikroorganizama, brojnost aktinomiceta i celuloliznih mikroorganizama), pod kukuruzom. Rezultati istraživanja pokazuju da brojnost ispitivanih grupa mikroorganizama zavisi od vrste i doze primenjenih đubriva, kao i od vremena i zone uzimanja uzoraka. Naime, primena nižih doza azotnih đubriva (90 i 120 kg×ha -1 ) izaziva značajno povećanje ukupne brojnosti mikroorganizama, dok je njegova visoka doza (150 kg×ha 1 ) delovala depresivno, posebno u edafosferi kukuruza. Za razliku od navedenog, brojnost aktinomiceta i celulolitskih mikroorganizama, nije snižena ni pri ovakvim tretmanima. Primenjena organska đubriva, delovali su stimulativno na pomenute biološke parametre zemljišta. Ključne reči: mikroorganizmi, zemljište, mineralna đubriva, organska đubriva, kukuruz Detaljan rezime U nizu agrotehnčkih mera, posebna pažnja se posvećuje blagovremenoj i pravilnoj primeni različitih đubriva, kako bi njihov efekat došao do punog izražaja. Najčešća istraživanja u ovoj oblasti su usmerena u pravcu povećanja prinosa gajenih kultura, dok se baza njihovog kumulativnog dejstva (promene bioloških i hemijskih svojstava zemljišta) često zanemaruje. Zbog toga je racionalno i efikasno korišćenje mineralnih i organskih đubriva moguće samo na osnovu kompleksnog prilaza u kome važno mesto pripada mikrobiološkim istraživanjima. Stim u vezi u ovom radu je prikazan uticaj rastućih doza mineralnog azota, tečnog i čvrstog stajnjaka na mikrobiološke karakteristike smonice (ukupna brojnost mikroorganizama, brojnost aktinomiceta i celuloliznih mikroorganizama), pod kukuruzom. Ogled je postavljen 2001. godine, na Oglednom dobru Agronomskog fakulteta u Čačku, na zemljištu tipa smonica po sistemu slučajnog blok rasporeda u četiri ponavljanja. Kao test biljka korišćen je kukuruz NSSC-640. Ispitivane su sledeće varijante đubrenja: N 1 PK (90:75:60 kg×ha -1 ); N 2 PK (120:75:60 kg×ha -1 ); N 3 PK (150:75:60 kg×ha -1 ); čvrsti stajnjak (45 t×ha -1 ) i tečni stajnjak (80 t×ha -1 ). Navedene doze azota, fosfora i kalijuma dodate su predsetveno u obliku uree, superfosfata i KCl. Organska đubriva su zaorana 10 dana pred setvu kukuruza. Mikrobiološke analize su obuhvatile određivanje ukupne brojnosti mikroorganizama, brojnosti aktinomiceta i celuloliznih mikroorganizama u edafosferi i rizosferi tokom tri vegetaciona perioda kukuruza (faza intenzivnog porasta biljke, faza mlečno voštane zrelosti i faza pune zrelosti zrna). Rezultati istraživanja pokazuju da brojnost ispitivanih grupa mikroorganizama zavisi od vrste i doze primenjenih đubriva, kao i od vremena i zone uzimanja uzoraka. Naime, primena nižih doza azotnih đubriva (90 i 120 kg×ha -1 ) izaziva značajno povećanje ukupne brojnosti mikroorganizama, dok je njegova visoka doza (150 kg×ha 1 ) delovala depresivno, posebno u edafosferi kukuruza. Za razliku od navedenog, brojnost aktinomiceta i celulolitskih mikroorganizama, nije snižena ni pri ovakvim tretmanima. Primenjena organska đubriva delovali su stimulativno na pomenute biološke parametre zemljišta. Vegetacijski gledano, dejstvo tečnog stajnjaka slično je dejstvu visokih doza azota, odnosno, njegovo najizraženije stimulativno dejstvo ispoljeno je krajem vegetacije, kada je biljka u najvećem procentu iskoristila lako hidrolizovani oblik azota, koji je u početku, zbog svoje visoke doze, onemogućio brzo razmnožavanje navedenih grupa mikroorganizama