Avrupa insan hakları denetim organlarının içtihatlarına göre ifade özgürlüğü ve Türkiye

İfade özgürlüğünün, bu tezin konusu olarak seçilmesinin sebebi ve amacı, AİHS ve AİHM kararlarına göre bu özgürlüğün kapsam ve sınırlarını tespit etmek ve bu ölçütlere göre Türkiye'deki mevzuat ve uygulamaları değerlendirmek ve yapılması gerekenleri ortaya koymaktır. Çünkü ifade özgürlüğü, AİHS' de güvence altına alınmış olan birçok özgürlüğün temelini veya ön şartını oluşturmakta, toplumun ve kişilerin her alanda ilerlemesini ve kendini geliştirebilmesini sağlamaktadır. AİHM birçok kararında ifade özgürlüğünün demokratik toplumun esaslı temellerinden birini teşkil ettiğini belirtmektedir. Bu bağlamda konu dört bölümde incelenmiştir: Birinci bölümde genel olarak düşünce ve ifade özgürlüğü ve bu özgürlüğün diğer hak ve özgürlüklerle olan ilişkisi anlatılmıştır. İkinci bölümde ifade özgürlüğünün kişiler ve konu açısından kapsamına yer verilmiştir. İfade özgürlüğünün haber, bilgi ve düşüncelere ulaşma ve bunların ifade edilmesi temelinde, ifadenin değişik şekil ve araçları ele alınmıştır. Ayrıca bu bölümde kamu görevi ile ilgili ifade özgürlüğüne de yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ifade özgürlüğünün sınırlandırılması kavramı ile AİHS'deki sınırlandırma nedenleri (meşru amaçlar) incelenmiştir. Konu ile ilgili (varsa) Türkiye hakkında verilen kararlar bağlamında, AİHM kararları değerlendirilmiştir. Dördüncü bölümde sınırlandırmanın şartları olan hukuk tarafından öngörülme ve demokratik toplumda gereklilik konularına değinilmiştir. Ayrıca ifade özgürlüğünü kullanan kişinin durumunu ifade eden görev ve sorumluluklar üzerinde durulmuştur. Sonuç olarak AİHM'nin koyduğu kriterler açısından Türkiye'de ifade özgürlüğüne ilişkin düzenleme ve uygulamaların AİHS ile uyumlu olmadığı tespit edilmiştir. Bundan hareketle, öncelikle mevzuatta yer alan ifade özgürlüğüne demokratik olmayan ölçülerde sınırlama getiren hükümlerin (özellikle AY'nın 25. ve 26, TCK'nın 312 ve TMK'nın 8. maddeleri) gözden geçirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Ayrıca uygulamadaki özgürlükleri sınırlama yönündeki yaklaşımların terk edilmesi ve eleştirilere karşı olumlu ve hoşgörülü tutumların benimsenmesi zorunluluğu belirtilmiştir. Diğer taraftan bu özgürlüğü kullanan kişilerin de görev ve sorumluluklarına dikkat etmesi gereğine işaret edilmiştir.\ud The reason and the objective of this study is determine the contains of that freedom according to the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms (Convention) and desicions of the Europen Court of Human Rights (Court) and to evaluate positive law and applications in Türkey in the light of that criteria. Because freedom of expression establishes a basic and necessary condition of many freedoms secured by Convention and supports the advancement of society and persons in every field. In many desicions of Court declares that freedom of expression establishes one of the basic condititions of a democratic society. In that context, study contains of four parts: In the first part freedom of thought and expression and relation of them with other rights and freedoms have been examined. In the second part freedom of expression has been examined in the light of persons and subject. Different forms and means of expression have been reviewed according to holding opinions and receiving and imparting information and ideas. Moreover in that part freedom of expression related to public service has been included, too. In the third part, the limitation concept of freedom of expression and that limitation reasons (legitimate aims) of Convention have been evaluated. In the fourth part, limitation conditions that are prescribed by law and necessary in a democratic society have been examined. The position of person that uses freedom of expression and his/her duties and responsibilities, too. As a conclusion, we have determined that positive law and applications of freedom of expression in Türkey are not conformed to criteria of Court. So that we have concluded that first of all positive articles (especially, articles 25 and 26 of Constitution, section 312 of Criminal Code, section 8 of Preventation of Terorism Act) which limit freedom expression undemocratically must be reviewed. In addition the abondonment of freedom limitation approachments and acceptions of positive and open minded attitutudes to critics have been emphasized. We have pointed to the necessity of being carefull on duties and responsibilities in using freedom of expression