2020-05/12

Door De Steekproef bv is een verkennend archeologisch onderzoek uitgevoerd in een plangebied ter grootte van circa 0,6 hectare aan de Ternaarderwei 54 te Wierum. De aanleiding voor het onderzoek is de verplaatsing van het loonbedrijf van de Ternaarderwei 27 naar de geplande locatie aan de Ternaarderwei 54. De huidige loodsen zullen worden omgebouwd. Achter de loodsen wordt het terrein van verharding voorzien (verstoringsdiepte circa 30 centimeter), onder meer voor de opslag van compost. Op het Bestemmingsplan Bûtengebiet Dongeradeel (NL.IMRO.0058.BPBG2012-VA01) heeft dit deel nog een agrarische functie en de dubbelbestemming Waarde – Reliëf. Omdat de voorgenomen ingrepen in strijd zijn met de huidige bestemmingsplannen wordt een wijziging aangevraagd. In het kader van de bestemmingsplanwijziging heeft de provincie Fryslân aangegeven dat archeologisch onderzoek nodig is. Daarnaast zal de Enkelbestemming: Groen, een smalle strook direct ten westen van de loodsen, mogelijk worden voorzien van een nieuwe bomensingel. Deze kan bestaan uit (diep)wortelende beplanting, hetgeen effect zal hebben op de bodem. De bodemingrepen betekenen mogelijk een bedreiging voor eventueel aanwezige archeologische waarden. Het doel van het onderzoek is om vast te stellen wat de kans is op de aanwezigheid van archeologische waarden. In het gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel is uitgegaan van een lage kans op resten uit de steentijd en een middelhoge kans op resten uit de ijzertijd-middeleeuwen vanwege de ligging nabij de historische kern van Wierum en de aanwezigheid van een kwelderwal. De kwelderwal was sinds de vroege middeleeuwen een geschikte bewoningsplek. Het is mogelijk dat in de vroege middeleeuwen bewoning over de kwelderwal was verspreid voordat er een centraal dorp (Wierum) ontstond. Met het bureauonderzoek is vastgesteld dat in het plangebied met name vanaf de vroege middeleeuwen – nieuwe tijd archeologische resten kunnen worden verwacht vanaf het maaiveld. Aan de oostzijde van het plangebied is onlangs de bomenrij gerooid, hierdoor zal ter plekke de bodem verstoord zijn. Ook kan de top van de bodem zijn verstoord door (recente) ploegactiviteiten. Het Inventariserend Archeologisch veldonderzoek is uitgevoerd op 14 mei 2020. Er zijn zes boringen uitgevoerd. De top van de bodem is in het plangebied is deels verstoord: door de agrarische werkzaamheden en door het rooien van de bomensingel direct ten westen van de loodsen. Tijdens het onderzoek is een geroerde laag plus bouwvoor aangetroffen op de natuurlijke kwelderwal- en getijdenafzettingen (wadafzettingen). Tijdens het veldonderzoek zijn geen archeologische indicatoren aangetroffen en zijn geen aanwijzingen gevonden voor zogenaamde terplagen en/of archeologisch relevante cultuurlagen die te maken kunnen hebben met historische bewoning of losse vindplaatsen. Ook zijn in de kwelderwal-afzettingen geen vegetatiehorizonten en/of cultuurlagen waargenomen die wijzen op een fase waarin de invloed van de zee minder was. Selectie-advies door drs. C.R.C. Schamp (senior KNA-archeoloog/prospector) Aangezien er in het plangebied geen archeologische indicatoren zijn aangetroffen en geen aanwijzingen zijn gevonden voor zogenaamde terplagen en/of archeologisch relevante cultuurlagen die te maken kunnen hebben met historische bewoning of losse vindplaatsen, adviseren wij om geen nader archeologisch onderzoek te ondernemen of beperkende maatregelen op te leggen. Als bij toekomstig graafwerk toch archeologische vondsten worden gedaan of archeologische grondsporen worden aangetroffen, dan dient daarvan direct melding te worden gemaakt conform de Erfgoedwet 2016, artikel 5.10 en artikel 5.11. Wij adviseren dit te doen bij de gemeente Noardeast-Fryslân. De gemeente Noardeast-Fryslân heeft geen opmerkingen over het onderzoek en rapport en stemt in met de conclusies en het advies