Transect-rapport 2627: Een Inventariserend Veldonderzoek d.m.v. Proefsleuven, karterende en waarderende fase in de variant archeologische begeleiding. Beuningen, Lindenlaan 11, Gemeente Beuningen (GD).

In november 2019 is een archeologisch proefsleuvenonderzoek uitgevoerd in een plangebied aan de Lindenstraat 11 te Beuningen (gemeente Beuningen). De aanleiding voor het onderzoek is het voornemen om de huidige bebouwing te slopen en nieuwbouw te realiseren. De nieuwe woning komt iets ten zuidwesten van de huidige woning te staan. Ook wordt aan de noordzijde van de nieuwe woning een nieuwe oprit gerealiseerd. De hiermee samenhangende bodemingrepen beslaan een oppervlakte van circa 550 m2 en reiken dieper dan 50 cm -Mv. Deze ingrepen zouden eventueel aanwezige archeologische waarden kunnen verstoren. Uit het vooronderzoek (bureau- en booronderzoek) van Melman en Nales (2019) is reeds gebleken dat het plangebied een hoge verwachting heeft op de aanwezigheid van archeologische resten uit de periode van de IJzertijd tot en met de Nieuwe tijd. Het proefsleuvenonderzoek richtte zich er op deze verwachting te toetsen. Hiervoor is één proefsleuf aangelegd binnen de locatie waarin de geplande werkzaamheden zullen plaatsvinden: het onderzoeksgebied. Deze proefsleuf had een oppervlakte van circa 7,5 x 4 m (5,5% van het onderzoeksgebied). Bovendien zijn drie aanvullende boringen gezet, om de bodemopbouw te bestuderen daar waar het niet mogelijk was proefsleuven te graven. Vanwege de geringe oppervlakte was in het PvE voorzien in een eventuele doorstart naar een opgraving (DO). Dit bleek tijdens het veldonderzoek niet nodig. Resultaten Tijdens het proefsleuvenonderzoek zijn drie sporen en vijf vondsten aangetroffen die dateren uit de Late-IJzertijd en Nieuwe tijd-C. Op basis hiervan zijn twee vindplaatsen onderscheiden. Deze komen verticaal gezien voor in hetzelfde niveau, namelijk de top van komafzettingen van een crevassegeul van de Waal. Deze afzettingen dateren uit de periode 200 v.Chr. tot de 11e-12e eeuw n.Chr. Door het geringe aantal sporen is de precieze aard van de vindplaats uit de Late-IJzertijd niet vast te stellen. De vindplaats uit de Nieuwe tijd is te relateren aan de historische bebouwing die volgens kaartmateriaal ten minste vanaf het begin van de 19e eeuw in het plangebied heeft gestaan. Verder duidt een aangetroffen depressie op de aanwezigheid van een kunstmatige geul die van ten minste het begin van de 19e eeuw tot 1925 door het plangebied heeft gelopen. Rond 1925 is deze geul gedempt. De aangetroffen archeologische resten zijn gewaardeerd conform de waardestellingscriteria voor inhoudelijke en fysieke kwaliteit uit de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie, versie 4.1 (KNA 4.1; figuur 18). Hierbij is onderscheid gemaakt tussen de resten uit de Late-IJzertijd en resten uit de Nieuwe tijd (zie tabellen 4 en 5). Op basis van de waardestelling zijn de resten uit beide perioden niet als behoudenswaardig aan te merken. Sporen en vondsten zijn zowel schaars, als slecht geconserveerd. De slechte conservering is vastgesteld op basis van de verweerde, verroeste en gebroken staat waarin het materiaal verkeert. Vindplaats 1: Late-IJzertijd De aard van de vindplaats uit de Late-IJzertijd is niet vast te stellen. Bij het proefsleuvenonderzoek zijn uit deze periode slechts één spoor en één vondst aangetroffen. Het exacte gebruik van het kuilspoor is uit het onderzoek niet af te leiden, het aardewerkfragment is als verweerd en slecht te duiden. Verder is sprake van een lage representativiteit voor de omgeving, waarin zowel ten oosten (260 m) als ten zuiden (300 m) nederzettingsresten uit de Late-IJzertijd/Romeinse tijd zijn aangetroffen. Hierdoor krijgt de vindplaats uit de Late-IJzertijd volgens de waardestellingscriteria van de KNA een waardering van twee uit zes punten voor ‘fysieke kwaliteit’ en drie uit negen punten voor ‘inhoudelijke kwaliteit’. De behoudenswaardigheid van de vindplaats is niet sluitend vast te stellen door de geringe hoeveelheid archeologische indicatoren uit deze periode. Sprake kan zijn van een bredere context rond het spoor. Verwacht wordt echter dat verder onderzoek in het plangebied niet van aanvullende informatiewaarde zal zijn om de aard en gebruik van de vindplaats nader vast te stellen. De conserveringsgraad van de sporen alsook vondsten op dit niveau laat dit slecht toe. Hierdoor merkt Transect b.v. de vindplaats aan als niet-behoudenswaardig. Vindplaats 2: Nieuwe tijd De resten die in het onderzoeksgebied zijn aangetroffen uit de Nieuwe tijd behelzen die van een perceleringssloot en een antropogeen ophoogpakket. Hierin is bouwmateriaal aangetroffen en een deel van een kogelomhulsel uit de Nieuwe tijd (vermoedelijk de Tweede Wereldoorlog). Op basis van de aangetroffen resten is de aard van het gebruik van het plangebied in de Nieuwe tijd niet duidelijk in beeld gebracht: de oppervlakte van het onderzoek is hiervoor te gering geweest en te beperkt tot het gebied rond de huidige bebouwing. In delen van het plangebied anders dan het onderzoekgebied kunnen nog wel resten uit de Late-Middeleeuwen/Nieuwe tijd aanwezig zijn. Hier heeft op basis van historisch kaartmateriaal bebouwing gestaan. In de toekomst kan aanvullend onderzoek de aanwezigheid van bebouwingsresten uit de Late-Middeleeuwen/Nieuwe tijd in het overig deel van het plangebied uitwijzen. Momenteel is er echter geen reden dit onderzoek uit te voeren. Hierbij moet worden opgemerkt dat ten zuidoosten (350 m) van het plangebied reeds goed bewaarde bewoningsresten uit de Late-Middeleeuwen/Nieuwe tijd zijn aangetroffen. Op basis hiervan is het mogelijk dat zich in het plangebied ook goed bewaarde resten uit deze periode zullen aandienen. Op basis van het proefsleuvenonderzoek is aan de vindplaats uit de Nieuwe tijd-C een score van vier uit zes punten toebedeeld aan ‘fysieke kwaliteit’: de resten uit deze periode zijn beter bewaard gebleven dan die uit de IJzertijd en de aard ervan is herkenbaar. Aan inhoudelijke kwaliteit is voor resten uit deze periode een score van drie uit negen toebedeeld. Deze score geldt op basis van de weinige informatie die uit het proefsleuvenonderzoek nog over deze fase bekend is. Voor de ensemblewaarde geldt dat deze in feite niet kan worden vastgesteld, doordat te weinig resten zijn aangetroffen die kunnen worden gekoppeld aan de bebouwing die in en rond het plangebied aanwezig was. Op basis van de fysieke kwaliteit alsook de potentie van de ensemblewaarde merkt Transect b.v. de vindplaats uit de Nieuwe tijd aan als behoudenswaardig