Farklı Engel Türüne Sahip Bireylerin Dijital Eşitsizlik Deneyimleri Üzerine Nitel Bir Araştırma

This research focuses on digital inequalities, which brings the discussions of social inequalities to a new field, within the framework of the relationship between disability and digital inequality concepts to understanding how digital inequalities are experienced by individuals with disabilities. Digital inequalities arise as a result of problems related to ICT access and use. In order to understand how these digital inequalities are experienced by people with disabilities, this research focused on the information and communication technology usage experiences of individuals with visual and physical disabilities. In this study ,a qualitative research method was employed and in-depth interviews were conducted with a total of eight participants, four of whom were visually impaired and the other four were physically disabled. The theoretical framework of our study is shaped around the functional-environmental model, which is one of the models that explain disability in the sociology of disability. As a result of our research, it was found that economic difficulties, access barriers to public spaces, and negative cultural definitions, which are indicators of the unequal position of individuals with disabilities in society, both constitute the source of digital inequalities and can be reproduced due to digital inequalities. Findings on this subject were conveyed within the remarkable themes reached within the research. It was concluded that this situation creates a barrier to an accessible environment regarding technology and might make digital inclusion difficult for individuals with disabilities, therefore creating handicaps.Bu araştırma, toplumsal eşitsizlik tartışmalarını yeni bir alana taşıyan dijital eşitsizliklerin engeli olan bireyler tarafından nasıl deneyimlendiğini, engellilik ve dijital eşitsizlik kavramlarının ilişkisi çerçevesinde anlamayı konu edinmektedir. Bilgi ve iletişim teknolojisi araçlarına erişmekte karşılaşılan güçlüklerin ve kullanıma ilişkin problemlerin oluşturduğu dijital eşitsizliklerin, engeli olan bireyler tarafından nasıl deneyimlendiğini anlamak için araştırma kapsamında, görme ve bedensel engeli olan bireylerin bilgi ve iletişim teknolojileri kullanım deneyimlerine odaklanılmıştır. Nitel yöntem ile gerçekleştirilen çalışmamızda; dördü görme, dördü bedensel engelli olmak üzere toplam sekiz katılımcı ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışmamızın kuramsal çerçevesi, engellilik sosyolojisinin engelliliği açıklayan modellerden biri olan işlevsel-çevreci model etrafında şekillenmiştir. Araştırmamızın sonucunda engeli olan bireylerin toplum içerisindeki eşitsiz konumlarının göstergeleri olan ekonomik güçlüklerin, kamusal alanlara erişim bariyerlerinin ve olumsuz kültürel tanımlamaların hem dijital eşitsizliklerin kaynağını oluşturduğuna hem de dijital eşitsizlikler sebebiyle yeniden üretilebildiğine ilişkin bilgiler sunan dikkat çekici temalara ulaşılmıştır. Aynı zamanda araştırmanın ilgisi dahilinde, farklı engel türüne sahip olmanın pek çok dijital eşitsizlik deneyimini farklılaştırabileceği bulunmuştur. Bu farklılaşmanın ana kaynağı, engeli olan bireylerin teknolojik araçların tasarım sürecinden dışlanmasıdır. Bu durumun engeli olan bireylerin teknolojiye erişimine uygun bir çevre yaratılmasını engellediği bu sebeple dijital ortamlara katılımı güçleştirerek engellenmişlikleri yaratabileceği sonucuna ulaşılmıştır