Ankara İli Çankaya İlçesi Dikmen Semtinde Çalışmakta Olan Taksi Şoförlerinde Emniyet Kemeri Kullanma Davranışının Geliştirilmesine Yönelik Bir Müdahale Çalışması

The aim of this study was to evaluate the effect of intervention to improve the seatbelt the knowledge, ideas and behaviors of taxi drivers serving in taxi ranks located in Dikmen, Çankaya district of Ankara province. There are two stages of this interventional research and there is no control group in the research. 342 people participated in the first phase of the study which was conducted in April 2019 by means of a data collection form consisting of fifty-two questions. After this stage, brochures were given to the participants at three different times within the scope of the five-month and posters were hung at the taxi ranks. 339 people took the first brochure, 336 people took the second brochure, and 335 people took and read the third brochure. All the participants stated that they saw the posters hanged at the taxi ranks. Following the intervention, the second assessment study was completed in October 2019. In the second stage, 339 out of 342 people who participated in the first stage were reached. At this stage, 27 questions were included in the data collection form. “Knowledge score” was calculated by making use of the questions in the data collection forms for ease of calculation and interpretation. While the correct answers were assigned 1 point, the wrong or ‘’I do not know’’ answers were assigned 0 point. The highest possible score for the participants who answered all questions correctly was 14 points. In this research, knowledge, ideas, and behaviors related to the use of seatbelts and the change of some related factors were examined. During the statistical analysis of the data of the research; Mcnemar and Wilcoxon tests were used to interpret the pre-intervention and post-intervention comparisons and levels were considered statistically significant. When the change in the knowledge points of the participants was examined, it was found that the mean score increased from 6.1±2.8 to 10.8±1.9 after the intervention. The difference between the median score points before and after the intervention was statistically vi significant (p<0.001). In the study, some of the participants' opinions were also changed. For example, ’Seatbelt warning signal should be in every vehicle’ proposition increased from %71.1 to % 84.4 after the intervention (p<0.001). In the study, an increment was observed in the frequency of the seatbelt wearing behaviors of the participants. The frequency of using a seatbelt was %17.4 in the commercial vehicle and %21.5 in the private vehicle before the intervention. The frequency of always using the seatbelt after the intervention has increased to 49.0% in commercial vehicles and %37.8 in private vehicles. A statistically significant difference was found between pre- and post-intervention in both commercial and private vehicles (p<0.001). At the beginning of the study, 65% of the suggestions made by 11.5% of the participants to improve seat belt use behavior were on educational intervention. As a result, 91.4% of the participants stated that they found the study useful and this indicates that such trainings are important steps to improve health. In this context, the establishment of programs with the multidisciplinary approach of public authorities and professional organizations such as the Ministry of Health and the General Directorate of Security can provide success in future improvements. Community participation encouragement should also be a key component while proceeding.Bu araştırmada; Ankara ili Çankaya ilçesi Dikmen semtinde bulunan taksi duraklarında hizmet veren taksi şoförlerinin emniyet kemeri kullanma davranışının geliştirilmesine yönelik yapılan eğitim müdahalesinin şoförlerin emniyet kemeri kullanımı konusundaki bilgi düşünce ve davranışları üzerindeki değişime etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Müdahale tipinde tasarlanmış araştırma iki aşamadan oluşmaktadır ve araştırmada kontrol grubu bulunmamaktadır. Elli iki sorudan oluşan veri toplama formu aracılığı ile Nisan 2019 döneminde durum tespiti yapılan çalışmanın birinci aşamasına 342 kişi katılmıştır. Bu aşamanın ardından 5 ay süreli eğitim müdahalesi uygulaması kapsamında katılımcılara 3 farklı zamanda broşür verilmiş ve duraklara afişler asılmıştır. Birinci broşürü 339 kişi, ikinci broşürü 336 kişi, üçüncü broşürü 335 kişi alıp okumuştur. Katılımcıların tamamı duraklara asılmış olan afişleri gördüğünü belirtmiştir. Müdahale adımlarının ardından çalışmaya katılanlara yönelik Ekim 2019 tarihinde ikinci durum saptama aşaması tamamlanmıştır. İkinci aşamada ilk aşamaya katılan 342 kişinin 339’una ulaşılmıştır. Bu aşamada veri toplama formunda 27 soru yer almıştır. Hesaplama ve yorumlama kolaylığı açısından veri toplama formunda yer alan sorulardan yararlanarak ‘bilgi puanı’ hesaplaması yapılmıştır. Puanlamada doğru cevap ‘1 puan’ alırken, yanlış cevap/bilmiyorum ‘0 puan’ almıştır. Bilgi sorularının tamamına doğru cevap veren katılımcıların alacağı en yüksek puan 14 olarak hesaplanmıştır. Araştırmada bağımlı değişken olarak belirlenen emniyet kemeri kullanma ile ilgili bilgi, düşünce ve davranış ve ilgili bazı faktörlerin değişimi incelenmiştir. Araştırmanın verilerinin analizi sırasında; müdahale öncesi ve sonrası durum tespit karşılaştırılmasında Mcnemar ve Wiloxon testleri kullanılmıştır. Katılımcıların bilgi puanlarındaki değişim incelendiğinde müdahale öncesi emniyet kemeri ile ilgili bilgi puan ortalamaları 6,1±2,8 iken müdahale sonrasında 10,8±1,9’a iv yükseldiği tespit edilmiştir. Bilgi puan ortancaları arasındaki fark istatiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0,001). Çalışma katılımcılarının bazı düşüncelerinde de değişim saptanmıştır. Örneğin; ‘Emniyet kemeri uyarı sinyali her araçta olması gerekir‘ önermesine müdahale öncesi katılımcıların %71,1’i müdahale sonrası %84,4’ü katıldığını belirtmiştir (p<0,001). Çalışmada katılımcıların beyanına dayalı olarak emniyet kemeri kullanma davranışlarının sıklığında artış saptanmıştır. Katılımcılar müdahale öncesi ticari araçta daima emniyet kemeri kullanma sıklığı %17,4, özel araçta %21,5 bulunmuştur. Müdahale sonrasında daima emniyet kemeri kullanma sıklığı ticari araçta %49,0’a, özel araçta %37,8’e yükselmiştir. Hem ticari hem de özel araçta müdahale öncesi ve sonrası arasına istatiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur (p