Toplumsal Cinsiyet Rolleri ile İş ve İş Dışı Yaşam Dengesi Arasındaki İlişki: Bir Kamu Kurumu Örneği

The concept of sex is a biological concept which defines the male and female kind in biological terms. And the concept of gender refers to a term created through the assumption of specific characteristics to the female and male kind by the society and culture. The simplest definition of gender is societies stereotyping female and male in line with their culture and expecting them to play certain roles. While these roles have forced women to stay at home, to be a good wife and a good mother, they have forced men to take part in the public sphere, to earn money by struggling the hard and tough life outside, and to provide for his family from past to present. However, this has started to change with the Industrial Revolution. The conventional family structure in the social life has been transformed as women have participated in the public life by leaving the private sphere (home), taken part in business life and started to earn money. As dual-income households started to appear, the necessity to have a distribution of household chores and responsibilities between women and men arose. This change and transformation posed the problem of work and non-work life balance for both women and men, and brought along the discussion about this balance, as well as the gender roles. This study addresses the issue of gender first, and then discusses the effect of gender roles on work and non-work life balance in line with the above information. This is followed by a field research conducted in a public institution and the implications of this research. The research suggests that even though women are now more involved and have established themselves in social domain, they believe they still have more responsibility in private sphere and this affects their work and non-work life balance.Cinsiyet kavramı, biyolojik bir kavram olup, kadın ve erkek türlerini biyolojik olarak tarif etmektedir. Toplumsal cinsiyet kavramı ise, söz konusu kadın ve erkek türlerine, içinde bulunulan toplum ve kültür tarafından belirli özelliklerin addedilmesiyle meydana gelmiş bir terimi ifade etmektedir. Toplumların kadın ve erkeği, kültürleri doğrultusunda belli kalıp yargılarının içine sokması ve onlardan belirli rolleri üstlenmesini beklemesi toplumsal cinsiyetin en basit tanımı olarak nitelendirilebilir. Söz konusu roller “geçmişten bu yana kadına hep evde kalmasını, iyi bir eş ve iyi bir anne olması gerektiğini dayatırken; erkeklere kamusal alanda yer almasını, dışarıdaki zor ve çetin hayatla mücadele ederek para kazanmasını ve ailesini geçindirmesini” dayatmıştır. Fakat bu durum Sanayi Devrimi ile birlikte değişime uğramaya başlamıştır. Kadınların özel alandan (evden) çıkarak kamusal hayata katılması, iş hayatında daha çok yer alması ve para kazanmaya başlamasıyla toplumsal hayattaki klasik aile yapısı da dönüşüme uğramıştır. Çift gelirli evlerin oluşmaya başlaması ile birlikte evdeki işlerin ve sorumlulukların da kadın ve erkek türleri arasında paylaşılması gereği hasıl olmuştur. Yaşanan bu değişim ve dönüşüm beraberinde hem kadınlar hem de erkekler için iş ve iş dışı yaşam dengesi sorunsalını doğurmuş ve toplumsal cinsiyet rolleri ile söz konusu dengenin tartışılmasını da beraberinde getirmiştir. Bu tez kapsamında, yukarıdaki kısa giriş doğrultusunda öncelikle toplumsal cinsiyet konusu ele alınarak toplumsal cinsiyet rollerinin iş ve iş dışı yaşam dengesine olan etkisi incelenmiştir. Daha sonra bu kapsamda bir kamu kurumunda gerçekleştirilen alan araştırmasına yer verilmiş ve bu araştırma doğrultusunda çıkarımlarda bulunulmuştur. Tezin sonucuna göre, kadınlar daha fazla sosyal alanda yer almasına ve kendilerini kabul ettirmesine rağmen, hala özel alanda daha fazla sorumluluk sahibi olduğunu ve bunun iş ve iş dışı yaşam dengelerini etkilediklerini düşünmektedir