West-Friese Archeologische Rapporten 149

Van 19 tot en met 22 maart 2018 heeft Archeologie West-Friesland, in opdracht van woningcorporatie Welwonen, een inventariserend proefsleuvenonderzoek uitgevoerd op de locatie Westeinde 88-92 te Enkhuizen. Op basis van de resultaten werd door het bevoegd gezag besloten dat vervolgonderzoek noodzakelijk was. Van 30 april tot en met 4 mei 2018 vond op de locatie daarom een opgraving plaats. De opgraving aan het Westeinde 88-92 heeft naast enkele sporen uit de Bronstijd archeologische resten uit de Middeleeuwen en de Nieuwe Tijd opgeleverd. Aanzienlijke delen van de archeologische resten binnen het plangebied waren verstoord. Voorafgaand aan het archeologisch onderzoek was de verwachting voor een nederzetting uit de Bronstijd hoog. Er werden echter slechts drie sporen uit deze periode aangetroffen; een greppel en twee mogelijke paalkuilen. Het plangebied werd in de Bronstijd derhalve duidelijk niet intensief gebruikt. De oudste middeleeuwse fase betreft een ophogingslaag met veel keramiek erin. Op basis van de keramiek kan een begindatering van ophoging worden vastgesteld tussen 1150 en 1225. In deze ophogingslaag werd vervolgens, haaks op het Westeinde, een baan met zoden aangetroffen. Deze baan dient te worden ge?nterpreteerd als de randzone van een terp. Bij meerdere opgravingen in West-Friesland zijn randzones van een terp gevonden. Hierbij is vaak sprake van een terpsloot, waarvan de randzone verstevigd is met zoden. Op het perceel Westeinde 88-92 was dat niet het geval. Zowel ten westen als noorden van de terp was geen sprake van een sloot. De terp zal zich ten westen van de zodenbaan hebben bevonden, aangezien aan de oostzijde het afval werd gestort. Dit was duidelijk merkbaar aan verschillende lagen die veel as bevatten evenals botresten en houtskool. Tussen 1225 en 1325 werd de terp in ieder geval ten oosten van de zodenbaan uitgebreid en in de loop van de Middeleeuwen is uiteindelijk een aaneengesloten terp ontstaan. Of deze terp ook binnen het plangebied is bewoond, is de vraag. De enige sporen die hier enigszins op wijzen zijn enkele egalisatielagen die werden opgebracht op het erf. Op basis van de keramiek onder het pakket egalisatielagen zijn deze lagen n? 1325 opgebracht. Door verstoringen waren slechts weinig sporen uit de Nieuwe Tijd aanwezig. Vooral de diepere sporen bleken nog aanwezig, zoals waterputten en enkele muurfunderingen. Van de aangetroffen resten bleek het niet mogelijk een overtuigende bewoningsreconstructie te maken. Mogelijk behoren de resten bij een 17de-eeuwse Westfriese stolp in het plangebied. Hiervan zou dan een schoorsteenfundering, een vierkantpoer en een waterput zijn aangetroffen. De waterput bevatte een enorme hoeveelheid vondstmateriaal met opvallend veel 17de eeuwse katholieke voorwerpen, waaronder een vijftal borden met bijbelse voorstelling van Hollandse makelij. Katholicisme was sinds 1572 verboden, maar de mensen in de Streek bleven veelal katholiek en beleden hun geloof in het geheim. Dit deden ze in schuilkerken. Het is bekend dat ook aan het Westeinde een schuilkerk stond. Op basis van het vondstmateriaal is het niet ondenkbaar dat de schuilkerk op het onderzochte terrein heeft gestaan. Een andere mogelijkheid is dat binnen het plangebied meerdere aaneengesloten panden hebben gestaan op percelen van 6,8 m breed; een perceelsbreedte die bij grote onderzoeken in de binnenstad van Enkhuizen met enige regelmaat wordt aangetroffen