De invloed van fonologische vaardigheden op de vroege leesontwikkeling: een literatuuroverzicht van longitudinale studies

In dit overzichtsartikel bespreken we voorgaande studies die de invloed van fonologische vaardigheden op de latere leesontwikkeling onderzoeken. We bespreken eerst het fonologisch deficit model, dat deze studies als uitgangspunt nemen, en we kaderen deze fonologische theorie vervolgens binnen andere causale theorieën van dyslexie. Verder bespreken we hoe de relatie tussen fonologie en lezen kan variëren naargelang de transparantie van een taal, met een specifieke focus op de resultaten van Nederlandstalige studies. Ook kan de link variëren naargelang de leesontwikkelingsfase, waarbij we voornamelijk resultaten bespreken gaande van de voorschoolse leeftijd tot einde lagere school. We besluiten dat fonologische vaardigheden - gemeten via fonologisch bewustzijn en benoemsnelheidstaken - een goede voorspeller zijn voor latere leesproblemen. Fonologisch bewustzijn zou voornamelijk gerelateerd zijn aan leesaccuratesse, en benoemsnelheid eerder aan leessnelheid. Verbaal kortetermijngeheugen echter lijkt een minder stabiele voorspeller voor later lezen. Kinderen zonder leesproblemen maar met een familierisico op dyslexie, doen het beter op deze fonologische taken dan de kinderen met dyslexie, maar vertonen toch subtiele fonologische tekorten. Dit pleit ervoor om dyslexie eerder te zien als een multifactorieel probleem waarvan de gevoeligheid voor leesproblemen eerder een continuüm is, en de uiting ervan afhankelijk van een complexe interactie tussen genetische en omgevingsfactoren.status: publishe