Partie polityczne i ich elektoraty. Od sympatii do antagonizmu. Na przykładzie Platformy Obywatelskiej i Prawa i Sprawiedliwości

Since 2005, political life in Poland has been largely dominated by a dispute between two parties: Civic Platform (PO) and Law and Justice (PiS). This dispute is not just a rivalry between party leaders on political programs. It is rather a confrontation of the antagonistic views of the voters and supporters of both parties. The unsuccessful talks between the leadership groups of both parties, which did not lead to the formation of a coalition government in 2005 are often referred as a symbolic beginning of this conflict. The intensity of this dispute, prompts the observers of public and political life to formulatea thesis about two metaphoric Polands, two tribes that are alien to each other. Authors of the scientific and journalistic analyses of this phenomenon often point out the differences in demographic and social characteristics of the electorates of both parties. However, these differences are less important than dissimilarities in views and opinions of PO and PiS supporters on events, phenomena and persons relevant to party identities. The media also play a crucial role in supporting and reproducing different views of supporters of both parties. The purpose of this paper is to present a characteristics of the supporters of both parties and to analyze the evolution of their political likes and dislikes in the last several years. The conclusions are based on a analysis of the data collected in the years 2001–2019 by the Public Opinion Research Center (CBOS) and by other researchers.Od 2005 roku życie polityczne w Polsce w znaczącym stopniu zdominowane jest przez spór dwóch partii: Platformy Obywatelskiej (PO) oraz Prawa i Sprawiedliwości (PiS). Spór ten nie jest tylko rywalizacją liderów i członków partii na programy polityczne. To konfrontacja antagonistycznych światopoglądów wyborców oraz sympatyków obu partii. Jej symbolicznym początkiem są nieudane rozmowy między gremiami przywódczymi obu partii, które nie doprowadziły do powstania koalicyjnego rządu w 2005 roku. Intensywność sporu, toczonego w wielu środowiskach, skłania obserwatorów życia publicznego do formułowania tezy o dwóch metaforycznych Polskach, o dwóch obcych sobie plemionach. Autorzy naukowych i publicystycznych analiz tego fenomenu często wskazują na różnice w zakresie cech demograficznych i społecznych, jakimi charakteryzują się elektoraty obu partii. Odmienności te mają jednak drugorzędne znaczenie w stosunku do różnic w poglądach zwolenników PO i PiS na temat wydarzeń, problemów, zjawisk i osób istotnych dla partyjnych tożsamości. Istotną rolę w podtrzymywaniu i reprodukcji odmiennych światopoglądów sympatyków obu partii odgrywają media. Celem tekstu jest dokonanie charakterystyki cech oraz podzielanych poglądów sympatyków obu partii oraz analiza ewolucji ich sympatii i antypatii politycznych w ostatnich kilkunastu latach. Wnioski formułowane są na podstawie wtórnej analizy danych zebranych w latach 2001–2019 przez Centrum Badania Opinii Społecznej oraz przez innych badaczy