Zbierając na brzegach politycznego. Uwspólnianie jako nowa filozofia praxis

The article joins the recent discussion, led by theorists of the commons, on the meaning of “commoning”. It proposes to recognize as the main feature of the practice of commoning the capacity to reproduce the autonomy of plebeian life-worlds that could possibly lead to a post-capitalist future. The identification of commoning as the activity of marginal subjectivities is presented here with the example of gleaning. This traditional activity of the poor is re-examined in the article as an ambiguous practice that escapes the binaries of activity and passivity, positivity and negativity, production and reproduction. Gleaning, with its reproductive capacities, serves as a model for commoning, understood as the new philosophy of praxis, which is much needed in the times of ecological catastrophe and the broken connection between labour and care. The history of struggles around gleaning and the commons, and the figures of the poor female harvester (glaneuse) and urban ragpicker (chiffonier) are recalled in the article in order to recognize the much devaluated potential of commoning to interrupt the history of blind productivism and, together with reclaiming the commons, to also reclaim our future.Artykuł włącza się w prowadzoną ostatnio przez teoretyków dóbr wspólnych dyskusję nad znaczeniem pojęcia uwspólniania (commoning). Proponuje uznać za podstawową cechę wyróżniającą praktyki uwspólniania zdolność do reprodukcji autonomii plebejskich światów życia, które potencjalnie wykraczać mogą ku post-kapitalistycznej przyszłości. Rozumienie uwspólniania jako aktywności podejmowanych przez zmarginalizowane podmiotowości zostało zaprezentowane na przykładzie zbieractwa. Ta tradycyjna czynność biedoty została w artykule poddana analizie jako dwuznaczna praktyka, która wymyka się dychotomiom działania i pasywności, pozytywności i negatywności, produkcji i reprodukcji. Zbieractwo, wraz ze swoimi reprodukcyjnymi cechami, potraktowane zostało jako modelowy fenomen dla uwspólniania, rozumianego jako nowa filozofia praxis, która pozostaje tak pożądana w dobie katastrofy ekologicznej i w obliczu zerwanych połączeń między pracą a opieką. Historia walk społecznych wokół zbieractwa i dóbr wspólnych, a także podmiotowości biednej pokłośnicy (glaneuse) i miejskiego szmaciarza (chiffonier), zostają przywołane w artykule, by rozpoznać niedoceniany potencjał uwspólniania do zakłócenia dziejów ślepego produktywizmu i – poprzez dążenie do odzyskania dóbr wspólnych – także do odzyskania naszej przyszłości