Psychopathische kenmerken als indicator van een specifiek ontwikkelingstraject naar gedragsproblemen bij jongeren: Associaties tussen psychopathische kenmerken en temperaments- en persoonlijksfactoren

De aanwezigheid van psychopathische kenmerken (vb. gebrekkige empathie en schuldgevoelens, narcisme, …) vervult een belangrijke rol in het subtyperen van jongeren met gedragsstoornissen. Verscheidene studies tonen aan dat de aanwezigheid van psychopathische kenmerken geassocieerd is met ernstigere agressie, minder vooruitgang in behandeling en voorspellend is voor herval in delinquent gedrag. Daarnaast vertonen gedragsgestoorde jongeren met en zonder psychopathische kenmerken ook een ander profiel van persoonlijkheid en temperamentsfactoren. Deze verschillende profielen zullen in deze bijdrage aan bod komen. We zullen ons allereerst focussen op hoe psychopathische kenmerken bij jongeren beschreven kunnen worden als een specifieke constellatie van algemene persoonlijkheidskenmerken. Verder behandelen we ook hoe psychopathische kenmerken bij jongeren geassocieerd zijn met reactieve en zelf-regulatieve aspecten van temperament. Het idee dat temperamentsfactoren onderliggend zijn aan het ontstaan van psychopathische kenmerken is cruciaal in verscheidene belangrijke psychopathietheorieën. Nochtans is het verband tussen psychopathische kenmerken en traditionele temperamentsfactoren tot nog toe weinig bestudeerd. De belangrijkste theorieën over psychopathie zullen besproken en gerelateerd worden aan één van belangrijkste theoretische kaders in de temperamentsliteratuur: the Reinforcement Sensitivity Theory (Gray, 1970). De bespreking van de bevindingen vanuit onze eigen studies zullen een verder inzicht leveren in het temperaments- en persoonlijkheidsprofiel van psychopathische kenmerken bij jongeren. We zullen stilstaan bij de relevantie van deze bevindingen voor verder onderzoek en voor de klinische praktijk. Gray, J. A. (1970). The psychophysiological basis of introversion-extraversion. Behaviour Research and Therapy, 8, 249-266.status: publishe