Poland's energy safety faced with the challenges od the EU sustainable development policy

Zasadniczym celem pracy jest przedstawienie argumentów na rzecz obrony tezy przewodniej, wedle której polityka klimatyczno-energetyczna UE, oparta na paradygmacie zrównoważonego rozwoju, stanowi w perspektywie najbliższych lat istotne wyzwanie dla bezpieczeństwa energetycznego Polski. Z uwagi na wielość,złożoność i współzależność zjawisk, towarzyszących postępującej transformacji energetycznej, poniższe rozważania stanowią nie tylko próbę zidentyfikowania najpoważniejszych problemów stojących przed polską energetyką, ale także propozycję ich uporządkowania i agregacji wokół trzech fundamentalnych zagrożeńwynikających z dostosowania do nowych wymogów środowiskowych, tj.: (1) deficytu mocy, (2) dezintegracji rynku oraz (3) utraty suwerenności energetycznej. Ostatnie lata przyniosły niepokojące symptomy tych zjawisk, których źródeł należy szukać w istniejącej architekturze rynku opartego na: (1) modelu jedno-towarowym, (2) strefowym mechanizmie wyznaczania cen oraz (3) monokulturze węglowej. Dynamiczne zmiany technologiczne, prawne i organizacyjne w sektorze energetycznym ujawniają liczne dysfunkcje i niedostosowanie powyższego modelu rynku do współczesnych wyzwań i potrzeb. Dlatego w niniejszej pracy zaprezentowano i omówiono trzy sposoby rozwiązań zasygnalizowanych wyżej problemów, w postaci: (1) wdrożenia mechanizmów rynku mocy, (2) przejścia do węzłowego modelu zarządzania ograniczeniami sieci oraz (3) rozwoju nisko-emisyjnych technologii przy jednoczesnej dywersyfikacji źródeł dostaw surowców energetycznych.The principal aim of this study is to prove a guiding thesis, according to which EU climate-energy policy based on a sustainable development paradigm represents a considerable challenge for Poland’s energy safety within the next few years. Due to multitude, complexity and interdependence of phenomena associated with ongoing energy sector transformation, the below analysis attempts not only to identify the main climate change-related concerns of the Polish power industry, but also to organize and aggregate them around three fundamental threats i.e.: (1) a power deficit, (2) disintegration of the market and (3) a loss of energy sovereignty. Recent years have revealed alarming symptoms of these problems, the origin of which can be found in the existing architecture of the energy market based on, respectively: (1) a single-commodity model, (2) a zonal pricing mechanism and (3) coal monoculture. Rapid technological, legislative and organizational changes in the power sector reveal numerous dysfunctions and maladjustment of the above model to contemporary challenges and demands. Therefore, the study presents three possible solutions of the above-mentioned problems including: (1) implementation of a capacity market, (2) transition to a nodal grid congestion management model and (3) the development of low-emission power generation technologies along with diversification of the energy sources