Rola kultury dla zrównoważonego rozwoju: porównawcze studium przypadku Kreatywnych Miast UNESCO Kraków i Katowice

Zrównoważony rozwój staje się coraz bardziej naglącą kwestią, ponieważ zmiany klimatu, przepływy migracyjne, pandemie i inne globalne wyzwania stają w obliczu obecnego politycznego i gospodarczego porządku świata. Aby zachęcić swoje państwa członkowskie do podjęcia działań, ONZ przyjęła w roku 2015 agendę 2030 z 17 celami w zakresie zrównoważonego rozwoju. Chociaż te globalne ramy rzekomo reprezentują holistyczne podejście do zrównoważonego rozwoju, tradycyjnie koncentrują się na komponentach gospodarczych, politycznych i środowiskowych a zaniedbują wymiar kulturowy. Jednakże UNESCO uznało kluczową rolę i potencjał kultury w realizacji tych ambitnych celów. Wraz z utworzeniem Sieci Kreatywnych Miast UNESCO, zachęca ono miasta na całym świecie do eksperymentowania z działaniami i strategiami kulturalnymi i kreatywnymi - z zamiarem włączenia ich do lokalnych planów rozwoju. Program uznaje zatem również rosnące znaczenie samorządów lokalnych i miast w rozwiązywaniu problemów globalnych i promuje ich współpracę międzynarodową. Ponieważ zrównoważony rozwój, jak i kultura są pojęciami niejednoznacznymi, trudnymi do zrozumienia w teorii i praktyce, należy dokładniej zbadać ich wzajemne oddziaływanie. W tym celu analiza dwóch polskich Miast Kreatywnych UNESCO, a mianowicie Krakowa i Katowic, służy zbadaniu, w jaki sposób lokalne strategie kulturalne mogą promować i wspierać zrównoważony rozwój. To porównawcze studium przypadku ukazuje przeszkody i trudności napotykane przez oba miasta,analizuje ich możliwości i wpływ na poziomie lokalnym i w ramach sieci międzynarodowej. Wywiady jakościowe pokazują, że obu miastom częściowo udaje się realizować cele zrównoważonego rozwoju w swojej pracy kulturalnej, lecz w różnym stopniu i przy użyciu różnych środków. Podsumowując,badanie pokazuje, że miasta i kultura - choć często pomijane lub lekceważone - potrzebują bardziej znaczącej roli w polityce, a w szczególności w odniesieniu do celów zrównoważonego rozwoju. Potrzeba taka stała się również widoczna w trakcie trwającej globalnej pandemii.Sustainable development has become an increasingly urgent matter given that the climate change, migration flows, pandemics and other global challenges are confronting the current political and economic world order. In order to encourage its member states to spring into action, the UN has adopted the 2030 Agenda in 2015 presenting 17 Sustainable Development Goals. While this global framework supposedly advocates a holistic approach towards sustainable development, it mainly leaves the cultural dimension behind and traditionally focuses on the economic, political and environmental components. However, the UNESCO has recognized the crucial role and potential of culture to contribute to those ambitious goals. With the foundation of the UNESCO Creative Cities Network, it invites cities worldwide to experiment with cultural and creative activities and strategies with the intention to embed them into their local development plans. Thereby, the programme also acknowledges the growing significance of local governments and cities in tackling global issues and encourages their international cooperation. Given that both - sustainable development and culture – are ambiguous terms that are theoretically and practically difficult to grasp, their mutual interplay needs further investigation. For that purpose, analyzing two Polish UNESCO Creative Cities, namely Krakow and Katowice, serves to explore how cultural strategies on the ground can foster and promote sustainable development. Thus, the comparative case study at hand reveals the obstacles and difficulties that these cities experience and explores their opportunities and impact on the local level and within the international network. Qualitative interviews demonstrate that both cities partially succeed in implementing the SDGs into their cultural work, yet to a different extent and by different means. To conclude, the research shows that cities and culture – despite being often overlooked or neglected - require more prominent roles in policy-making in general and in particular regarding the SDGs. In fact, this need has also become evident in the course of the ongoing global pandemic