Spectres of Romanticism. A spectral revision of Adam Mickiewicz's and William Wordsworth's work.

Celem pracy jest zastosowanie "widmontologii" Jacquesa Derridy, a także inspirowanych nią najnowszych teorii w dziedzinie literaturoznawstwa, w interpretacji klasycznych dzieł wczesnego romantyzmu. Korzystając z dorobku badaczy dokonujących rewizji romantyzmu: m.in. Agaty Bielik-Robson, Paula de Mana, Geoffreya Hartmana, autor pracy dokonuje otwarcia dzieł Adama Mickiewicza i William Wordswortha na "analizę spektralną". Jej istotnym elementem jest dostrzeżenie w występujących w utworach zjawach, duchach i widmach, a także bohaterach i podmiotach o niepewnym statusie, zawieszonych między życiem i śmiercią, metafory wewnętrznego rozbicia podmiotu romantycznego. Jego źródłem jest m.in. rozpoznana przez Harolda Blooma kondycja lęku przed wpływem, szczególnie dotkliwie odczuwana przez romantyków. Koresponduje to z myślą Derridy, który źródeł "nawiedzenia" przez Widmo upatruje m. in. w pokoleniowym doświadczeniu zależności od martwych przodków. Rozpoznana na podstawie analiz widmowa kondycja podmiotu jest jednym ze źródeł jego traumy, ale też potencjalną drogą wyjścia z niej - jedną z fundamentalnych tez pracy jest możliwość rozładowania napięć wewnątrz podmiotu romantycznego poprzez zaakceptowanie spektralności jego bytu. Dodatkowym wątkiem pracy są rozważania na temat recepcji tradycji romantycznej, zwłaszcza w Polsce, gdzie "paradygmat romantyczny" jest wyjątkowo żywotny. Widmontologia, rozumiana także jako tryb funkcjonowania zjawisk w kulturze, pozwala podjąć temat dojrzałego, świadomego obcowania ze społecznym dziedzictwem kulturowym.The aim of this thesis is to apply "hauntology" of Jacques Derrida, as well as latest theories in literary criticism inspired by his work, in interpreting works of early Romanticism. Using the achievements of scholars representing the movement of revising Romanticism, i.e. Agata Bielik-Robson, Paul de Man, Geoffrey Hartman, author of the thesis opens the writings of Adam Mickiewicz and William Wordsworth for a mode of "spectral analysis". Its important element is to notice in the ghosts, revenants and spectres that appear in romantic works a metaphor of an internal break inside the romantic subject. One of the sources of it is the condition of the 'anxiety of influence', as described by Harold Bloom, felt particularly strongly by the Romantics. It corresponds with the thought of Derrida, who seeks the source of "being haunted" by a Spectre in the generational experience of dependence on dead predecessors. The spectral identity of the subject, recognized in the process of analysis, is one of the causes of its trauma, but also a potential way out of it - one of the fundamental proposals of the thesis is the possibility of discharging the internal tensions of the romantic subject through accepting its spectral being as such. An additional theme of the thesis are considerations regarding the reception of the Romantic tradition, especially in Poland, where the 'romantic paradigm' is particularly strong. Hauntology, which can be understood also as a mode of functioning of cultural phenomena, leads to some proposals concerning the matter of building mature, thoughtful relations with society's cultural heritage