Legal and criminological issues of the crime of rape with particular emphasis on the issue of the mode of prosecution.

Tematem pracy jest prawna i kryminologiczna problematyka przestępstwa zgwałcenia ze szczególnym uwzględnieniem zagadnienia trybu ścigania. Pierwszy rozdział pracy magisterskiej dotyczy przestępstwa zgwałcenia w ujęciu historycznym, czyli analizy przepisu penalizującego przestępstwo zgwałcenia w kodeksach z 1932 r., 1969 r., oraz z 1997 r. Znajduje się w nim dokładne opracowanie znamion przestępstwa zgwałcenia w kolejnych obowiązujących w Polsce kodeksach karnych, a także analiza orzecznictwa sądów oraz komentarzy środowiska prawniczego. Kluczowym zagadnieniem w pracy jest tematyka trybu ścigania przestępstwa zgwałcenia. Od początków istnienia przestępstwa zgwałcenia w polskim systemie prawnym, zgwałcenie ściganie było na wyłączny wniosek osoby poszkodowanej. Nowelizacją z dnia 27 stycznia 2014 r. zmieniono tryb ścigania przestępstwa zgwałcenia z wnioskowego na ściganie z urzędu. Dyskusja na temat owej zmiany rozgorzała już na wiele lat przed jej dokonaniem i podzieliła środowisko prawnicze. W związku z tym, iż zdania na temat zmiany były podzielone, w pracy przedstawione zostały argumenty zarówno zwolenników jak i przeciwników ścigania przestępstwa na wniosek osoby pokrzywdzonej. Zwolennicy ścigania z urzędu przestępstwa zgwałcenia podnosili, że zmiana trybu wpłynie pozytywnie między innymi na ściganie sprawców i przyczyni się do wzrostu skazań. W kolejnym rozdziale, w oparciu o statystyki policyjne i sądowe przeanalizowano, czy zmiana trybu faktycznie miała jakiś wpływ na statystyki. Na koniec poruszona została problematyka wtórnej wiktymizacji ofiar zgwałcenia oraz wybrane postulaty zmian przepisów dotyczących przestępstwa zgwałcenia.The subject of the Master's thesis is the legal and criminological problem of the crime of rape with particular emphasis on the issue of the mode of prosecution. The first chapter of the thesis concerns the crime of rape in historical terms, i.e., the analysis of the regulation penalizing the crime of rape in the codes of 1932, 1969, and 1997. It contains a detailed elaboration of the features of the crime of rape in the successive penal codes in force in Poland, as well as an analysis of the court decisions and comments of the legal community. The main issue in the thesis is the subject matter of the procedure for prosecuting the crime of rape. Since the beginning of the existence of the crime of rape in the Polish legal system, rape was prosecuted at the sole request of the injured person. The amendment of January 27, 2014 changed the mode of prosecution of the crime of rape. The discussion on this change arose many years before it was made and divided the legal community. Therefore, the paper presents arguments of both supporters and opponents of prosecution at the wronged party's request. Supporters of rape prosecution argued that the change of the procedure will have a positive impact on the prosecution of the perpetrators and contribute to an increase in convictions. In the next chapter, based on police and court statistics, it was analysed whether the change of mode actually had any impact on statistics. Finally, the issue of secondary victimization of rape victims was discussed, as well as selected postulates for changes in rape laws